omroep flevoland

Een bijzondere wending woensdag in een zitting bij de rechtbank. Een voormalige inwoonster van Emmeloord moest voor de rechter komen voor de dood van haar pasgeboren baby. Het kind werd vorig jaar doodgebeten door een hond, volgens het Openbaar Ministerie door grove nalatigheid.

Uiteindelijk ging de zitting niet door, omdat de 34-jarige vrouw ervoor gekozen had om niet aanwezig te zijn. Volgens haar advocaat was de vrouw, die inmiddels in Rotterdam woont, mentaal niet in staat om de zitting bij te wonen. Hij wilde dan ook dat de zaak woensdag alsnog inhoudelijk zou worden behandeld.

Zowel het Openbaar Ministerie als de rechtbank vonden dat de vrouw wel aanwezig zou moet zijn. Daarom is besloten de zitting op een later tijdstip te laten plaatsvinden. De vrouw moet van de rechter dan alsnog aanwezig zijn.

Maar hoe zit het eigenlijk met die aanwezigheid? Kun je als verdachte verplicht worden om je eigen strafzitting bij te wonen?

Lees ook: Zaak tegen moeder van doodgebeten baby Leon uitgesteld omdat zij niet verscheen in rechtbank

Zwaarte van delict speelt mee
Het antwoord op die vraag hangt mede af van de ernst van de feiten waarvan iemand verdacht wordt. Formeel moeten alleen verdachten die in de cel zitten voor ernstige zeden- en geweldsmisdrijven aanwezig zijn bij de behandeling van hun strafzaak. Dat is geregeld in de Wet uitbreiding slachtofferrechten.

De gedachte achter die wet is dat slachtoffers of nabestaanden van ernstige misdrijven de kans moeten krijgen om een verdachte te vertellen wat het misdrijf bij hen heeft aangericht.

In landen als Duitsland en Frankrijk was het al langer verplicht voor verdachten van zwaardere delicten om aanwezig te zijn. In Nederland is dat sinds juli van dit jaar ook het geval. In de toekomst moeten verdachten van zware delicten in Nederland ook bij de uitspraak in hun zaak aanwezig zijn.

Rechter bepaalt uiteindelijk
Voor verdachten in andere zaken geldt de verplichting om aanwezig te zijn in principe niet. Zij kunnen hun verdediging overlaten aan een advocaat. Maar de rechtbank moet daar wel mee instemmen. Een rechter kan ook -zoals woensdag in Lelystad gebeurde- besluiten dat een verdachte alsnog moet verschijnen.

Voor verdachten kan het overigens belangrijk zijn om aanwezig te zijn. De rechters en de officier van justitie kunnen de verdachte dan immers zelf ook ondervragen. Dat draagt bij aan de waarheidsvinding, omdat de rechters en officieren dan zelf een indruk krijgen van de persoon van de verdachte.

In de zaak die in Lelystad zou dienen, gaat het om een verdenking van dood door schuld. Volgens de criteria van de wet is die verdenking niet ernstig genoeg om iemand te dwingen aanwezig te zijn.

Toch zijn er in het verleden vaker zaken geweest waarbij een verdachte door de rechter alsnog gedwongen werd om bij een zitting aanwezig te zijn zoals nu.

Soortgelijke zaak
Dat gebeurde onder meer ook bij een zaak tegen een opa en een oma uit Diemen, bij wie thuis een kleinkind door een hond werd doodgebeten. Ook zij werden verplicht om hun zaak bij te wonen. De opa en oma werden uiteindelijk overigens vrijgesproken.