Saamhorigheid boeren emotioneert Edwin Tigchelaar na 25 jaar nog steeds

TOLLEBEEK • Di 24 oktober 2023 | 6:04 • Dinsdag 24 oktober 2023 | 6:04

"We moesten maatregelen nemen om de oogst die we al wel binnen hadden te redden. Want we wisten niet hoe hoog het water zou komen en of onze uien en aardappelen wel veilig lagen."

Het is herfst 1998: heel even kijkt heel Nederland naar het dorpje Tollebeek in de gemeente Noordoostpolder. Een stortbui boven de regio in de nacht van 27 op 28 oktober, in combinatie met een al verzadigde ondergrond, zorgt ervoor dat de polder als een badkuip begint vol te lopen. En daarbij stroomt het overvloedige regenwater als vanzelf naar het laagste punt: Tollebeek.

Deze week - precies 25 jaar later - kijken we met vijf hoofdrolspelers terug op wat zij meemaakten tijdens de overstroming van Tollebeek.

Wil je dit verhaal niet lezen, maar alleen de videoreportage bekijken? Klik dan HIER.

Vandaag het persoonlijke verhaal van Edwin Tigchelaar. In 1998 is hij akkerbouwer en ziet hij zijn percelen na de zware regenbuien onder water lopen. Met man en macht moeten hij en zijn collega's redden wat er nog te redden valt.

'Niemand wist hoever het zou stijgen'
"We hebben ontzettend veel water gehad in de nacht van 27 op 28 oktober. Maar direct na de bui was ons land nog droog in de zin dat er geen water op stond. Alleen, in de dagen erna kwam het water dat elders in de polder was gevallen, ook naar ons toe. Daardoor ontstond de overstroming. Het waterschap kon niet vertellen hoever het water nog ging stijgen, of het nog verder ging stijgen.

Bijna tot aan de gebouwen kwam het water. Voorlangs had je de weg en de Urkervaart en aan alle kanten stond het water. We hebben toen ik heel klein was weleens een kleine overstroming gehad rond Pinksteren. Maar dit was echt bizar."

ANP

Bedreigde oogst
"Toen zijn we met heel veel mensen aan het werk gegaan en hebben we heel veel hulp gekregen. De uien zijn naar een spreekwoordelijke buurman gegaan. En een deel van de aardappelen hebben we in kisten gezet. Een ander deel hebben we teruggezet met pallets eronder. Zodat die een halve meter hoog stonden.

Het water is uiteindelijk tot in de schuur gekomen. Want toen de aardappelen uit de schuur waren gehaald, waren de naden tussen de betonplaten nat. En als er druk op had gestaan waren die platen waarschijnlijk omhoog gekomen. We waren dus net op tijd kun je achteraf zeggen."

"We hebben toen inderdaad 's nachts continu doorgewerkt want wachten was geen optie. Al die aardappelen wegwerken duurde al gauw een dag, en we wisten niet hoe snel het water zou stijgen. Dus je moet vooruit gaan werken om niet achter de feiten aan te lopen."

"Alleen hadden we dit niet gered"

— Edwin Tigchelaar

"Die oogst was binnen en die wilden we niet verloren laten gaan. We hebben toen heel veel ondersteuning gehad van Agrico. Die heeft kisten geleverd. Buren hebben geholpen. Alleen hadden we dit niet gered. De saamhorigheid was groot en dat voelde heel bijzonder. Mensen die ik nog nooit had gezien hebben zelfs nog zandzakken gevuld en die om de schuur heen gelegd."

Uien dreven weg
"Op het land stonden nog uien. Die zijn weggedreven naar een hoek van het land en waren dus verloren. De suikerbieten zijn uiteindelijk nog wel gerooid in de winter. Maar de witlof daar hebben we heel lang tegenaan zitten hikken om te kijken of die nog geoogst konden worden. Maar dat lukte niet, die moesten we laten zitten."

ANP

"De schade was aanzienlijk geweest als er geen schadevergoeding vanuit de overheid was geweest. We hebben nog steeds een douw gehad. Maar omdat we een vergoeding kregen voor de verloren gegane producten, waren de financiële consequenties uiteindelijk niet zó groot.

De beelden lieten ook wel zien dat deze overstroming meer was dan een normaal bedrijfsrisico. Het was niet de regen van boven die schade had veroorzaakt, maar de regen die elders was gevallen. Die bepaalde dat wij in de penarie zaten."

ANP

Was dit een normaal bedrijfsrisico?
"Als ik in mijn geheugen graaf, dan denk ik dat er honderd millimeter in een bepaalde tijd had moeten vallen voordat we recht hadden op de schadevergoeding. Maar dat vond ik dus niet relevant, omdat dit water van elders kwam.

Tot op zekere hoogte is regen een bepaald bedrijfsrisico. Maar als water hier naartoe stroomt en schade veroorzaakt, dan vind ik dat daar wel een schadevergoeding voor moet zijn. En die kwam er gelukkig ook.

Als die er niet was geweest, dan was het voor ons heel zwaar geworden. Ik weet niet of het bedrijf dan financieel ten onder zou zijn gegaan, maar het was dan heel spannend geworden."

ANP

"Maar op het moment dat dat die regen viel, wisten we dus niet of er een regeling zou komen. Dus die spanning zat er op dat moment wel degelijk in.

De rust kwam toen de geoogste aardappelen op een veilige plek waren en het water begon te zakken. We vroegen ons nog steeds af hoe het precies zou aflopen, maar konden wel zien dat het geen totale ramp zou worden."

Buurman stelde schuur beschikbaar
"Maar er waren ook collega's die nog minder geoogst hadden. En dat betekende dat mijn uien naar een buurman gingen die met zijn boerderij hoger lag. Maar dat kon alleen omdat hij wist dat hij zijn aardappelen niet meer kon oogsten. En dus had hij ruimte. Maar dat is best emotioneel als iemand zijn schuur komt aanbieden omdat hij weet dat zijn eigen oogst verloren is gegaan."

"Op dat moment dreigt het bij je vingers af te breken"

— Edwin Tigchelaar

"Ik vind het nog steeds knap dat ie dat gedaan heeft. Een boerderij is wel een soort levenswerk dat je op dat moment in gevaar ziet komen. Het is niet alleen een beroep, maar het is een reden voor je bestaan. Dat houdt niet op om vijf uur. Je bent er jaar in jaar uit mee bezig om dat op te bouwen. En op dat moment dreigt het bij je vingers af te breken."

"Het emotioneert me eigenlijk toch wel weer. Die herinneringen zijn er wel, maar pas als je de beelden ziet dan komen ze echt weer terug. Aan de ene kant is het redelijk dramatisch om te zien dat alles onder water staat. Maar aan de andere kant zie je ook veel bekenden, maar ook onbekenden, voorbijkomen die je kwamen helpen. En dat is ook wel bijzonder."

Woensdag het verhaal van Willem ridder van Rappard, destijds de burgemeester van Noordoostpolder. Hij is nog maar net een maandje aan de slag in de gemeente wanneer de regenbuien losbarsten.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel