Minister Weerwind: '31 meldingen over ernstig geweld in Oostvaarderskliniek'

ALMERE • Wo 2 november 2022 | 17:58 • Woensdag 2 november 2022 | 17:58

De afgelopen vijf jaar zijn er 31 meldingen van ernstige geweldsincidenten in de Oostvaarderskliniek in Almere gedaan. Dat zegt minister Weerwind voor Rechtsbescherming. Hij geeft daarmee antwoord op vragen die Tweede Kamerlid Songül Mutluer (PvdA) heeft gesteld.

Aanleiding voor de vragen was onder meer het incident van grensoverschrijdend gedrag binnen de tbs-kliniek, waarbij een patiënte werd gedwongen tot seksuele handelingen, en het opstappen van algemeen directeur Hendrik Jan van der Lugt.

Onder de categorie 'ernstige geweldsincidenten' vallen meldingen van agressie tegen het personeel, tbs-patiënten of andere in de inrichting aanwezige personen, die ernstig lichamelijk letsel tot gevolg hebben. Ernstige incidenten in de tbs-kliniek worden in een 'melding bijzonder voorval' aan de minister voor Rechtsbescherming gemeld, legt Weerwind uit. In zo'n melding wordt het incident in verschillende categorieën ingedeeld, waaronder 'ernstig geweldsincident'.

Andere definitie van geweldsincidenten sinds 2020
Uit het overzicht dat Weerwind geeft, blijkt dat veruit de meeste meldingen van ernstige geweldsincidenten in 2020 werden gedaan. Het gaat om zeventien meldingen. Volgens Weerwind ligt er wel enige nuance in dat cijfer. In dat jaar werd er door de tbs-kliniek "een ruimere definitie" gegeven aan ernstige geweldsincidenten. Daardoor werd er door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) ook meer gemeld bij de minister. "Ik kan op basis van de informatie in deze meldingen dit getal niet achteraf corrigeren", schrijft Weerwind.

Omroep Flevoland heeft navraag gedaan waarom de definitie van 'ernstig geweldsincident' in 2020 is aangepast, maar daar kon de woordvoerder van minister Weerwind woensdag nog geen reactie op geven.

Drie meldingen van grensoverschrijdend gedrag
Volgens Weerwind is er geen categorie voor of eenduidige registratie van voorvallen zoals grensoverschrijdend gedrag tussen medewerkers. Weerwind kan wel zeggen dat er in de afgelopen vijf jaar drie meldingen zijn binnengekomen over mogelijke strafbare of op een andere manier verwijtbare feiten van personeelsleden tegen tbs-patiënten waaronder seksueel misbruik, seksuele intimidatie of ongeoorloofde relaties. De drie meldingen kwamen dit jaar binnen en hadden betrekking op seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen medewerkers van de kliniek en patiënten. Vorige maand werd een onderzoek aangekondigd naar onder meer deze incidenten.

Weerwind schrijft dat er ook een categorie 'elk ander incident in of buiten de inrichting van ernstige, politiek gevoelige of publiciteitsgevoelige aard' is. Volgens de minister valt niet uit te sluiten dat in deze categorie ook meldingen zijn gedaan die mogelijk ook voldoen aan de definities van 'ernstig geweldsincident' en 'laakbaar gedrag personeel'. Weerwind zegt dat op basis van de informatie in deze meldingen nadere specificatie niet mogelijk is. Waarom deze nadere specificatie niet mogelijk is kon een woordvoerder woensdagavond nog niet zeggen.

Onafhankelijk onderzoek en interim-directeur
Vanwege het aantal incidenten in korte tijd werd in september besloten tot een onderzoek door een onafhankelijke partij. Een maand later werd een interim-directeur aangesteld: Cees Niessen. Hij heeft de specifieke taak gekregen om 'de benodigde veranderingen tot stand te brengen'. Bij het opzetten van het onderzoek is de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJV) betrokken. Die volgt het onderzoek en beoordeelt de eindrapportage Dat moet de objectiviteit en kwaliteit van onderzoek ten goede komen. De kliniek moet vervolgens periodiek aan de DJI rapporteren over de voortgang, laat Weerwind weten.

'Het is het topje van de ijsberg'
De politiek pleitte in september voor een onderzoek of zelfs een sluiting van de Oostvaarderskliniek. Dat verzoek kwam nadat een 60-jarige medewerker op straat bleek te zijn gezet, omdat hij een patiënte gedwongen zou hebben tot seksuele handelingen. Twee dagen na het incident stapte de algemeen directeur op, maar dat zou niet de directe reden voor zijn beslissing zijn. Vervolgens kwam de tbs-kliniek onder vuur te liggen toen oud-werknemers de beerput openden bij Omroep Flevoland. Zij gaven aan dat de incidenten in de kliniek het topje van de ijsberg waren. In gesprekken tussen hen en de omroep kwamen termen en omschrijvingen voorbij als 'machtsmisbruik', 'angstcultuur', 'discriminatie', 'drugs' en 'seks'. Ook werd gezegd dat intimidaties en relaties aan de orde van de dag waren in de kliniek, waarbij de directie consequent wegkeek.

Vijf medewerkers van de kliniek zijn in oktober op non-actief gezet. Voor de tbs-instelling waren uitbreidingsplannen, maar deze gingen later die maand de ijskast in. Volgens Weerwind moet de situatie in de kliniek eerst op orde zijn voordat er een uitbreiding van 58 behandelplekken komt.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel