omroep flevoland

Tussen de 100 en 400 keer per jaar worden grote hoeveelheden kankerverwekkende stoffen uit binnenvaarttankers vrijgelaten op het Marker- en IJsselmeer. De cijfers worden bevestigd door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ondanks een landelijk en Flevolands verbod op het zogenoemde varend ontgassen, gebeurt het toch. Het wordt gedoogd door de Inspectie Leefomgeving en Transport, in afwachting van een internationaal totaalverbod.

Bij het schoonmaken van de tanks, het ontgassen, kunnen de vrijkomende stoffen in het water of op het land terechtkomen. Deze dampen/gassen behoren meestal tot de groep 'zeer zorgwekkende stoffen'. Dit betekent dat ze bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen.

De provincie Flevoland gaat ervan uit dat er niet varend ontgast wordt. Maar op een speciale kaart van het ministerie wordt voor schippers precies aangegeven waar het ontgassen gedoogd wordt. En een van deze routes loopt pal langs de oevers van Flevoland.

De provincie zegt dat in Flevolandse wateren niet varend ontgast mag worden en dat de Omgevingsdienst -die toeziet op de naleving van de milieuwetgeving- het in 2018 ingestelde Flevolandse verbod handhaaft. Maar de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek laat weten: "Het handhaven van het verbod op varend ontgassen in Flevoland, is geen taak die door de provincie bij de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek is ingebracht."

Wat is ontgassen?
Tankschepen die minerale oliën of chemicaliën vervoeren hebben te maken met gassen en dampen, die na een lossing in de ladingtanks achterblijven. Als een tankschip voor een volgende reis gasvrij moet worden opgeleverd, dan moeten deze gassen en dampen worden verwijderd. Dit gebeurt door middel van grote ventilatoren, die lucht onder in de tanks blazen, waardoor de gassen en dampen aan de bovenzijde van de ladingtank via een opening naar de vrije atmosfeer kunnen ontsnappen. De dampen/gassen die dan vrij komen zijn zeer gevaarlijk en behoren bijna altijd tot de groep zeer zorgwekkende stoffen.

De provincie is onlangs op de kwestie gewezen door Ton Quist. Hij is zelf schipper op een binnenvaarttanker, ontgast ook geregeld en schreef een open brief aan de provincie Flevoland. "Wij mogen voor de kust van Flevoland ontgassen. We stoten dan zeer kankerverwekkende stoffen uit. Stoffen die schadelijk zijn voor ons als bemanning, maar ook voor de mensen aan de wal en het milieu." De schipper zegt het belangrijk te vinden dit te melden. "Omdat de burger recht heeft om te weten wat er gebeurt". Navraag bij Rijkswaterstaat leert dat er in de afgelopen jaren geen specifiek onderzoek is gedaan naar de aanwezigheid van zeer zorgwekkende stoffen in het Marker- of IJsselmeer.

De oplossing is er, maar wie gaat dat betalen?
Zowel professor Geerlings als schipper Quist zijn het erover eens dat er snel meer speciale ontgassingsinstallaties moeten komen. Op dit moment is er in heel Nederland maar één. Bij zo'n installatie kunnen de gevaarlijke stoffen veilig opgevangen en verwerkt worden. Maar dit kost wel tijd en geld. Schepen die willen ontgassen moeten speciaal naar een installatie toe varen en het proces van ontgassen bij een installatie neemt ook nog eens uren in beslag. Varend ontgassen kost minder tijd en kan zelfs gedaan worden op weg naar een volgende laadlocatie. Harry Geerlings: "De overheid moet een krachtig beleid ontwikkelen. Als onderdeel daarvan moet worden nagedacht wie voor die kosten moet opdraaien. En dat is wat mij betreft degene die de eigenaar is van de lading. En dan hebben we het over de petrochemische industrie."

Afwachtende houding van ministerie
De Nederlandse overheid neemt een afwachtende houding aan wat het ontgassen betreft, tot er een Europees verdrag gesloten is. Dat is mogelijk allemaal in 2026 geregeld. Schipper Ton Quist: "Niemand doet iets, of men kijkt de andere kant op. Volgens mij gebeurt er niks, omdat de economische belangen blijkbaar zwaarder wegen dan de gezondheid van mens en dier." Quist vindt dat de wetgever moet handhaven en niet de andere kant op mag kijken. "Als ik een liter nafta met een plantenspuit aan dek sta te vernevelen, dan word ik onmiddellijk geverbaliseerd als de autoriteiten dat constateren. En als ik 8000 kuub naftadampen de lucht in blaas, dan staat iedereen naar me te zwaaien en wenst me een goede vaart."