omroep flevoland

Het Pieter Baan Centrum. Bijna iedereen heeft er wel over gehoord. Maar wat gebeurt daar nou precies? De psychiatrische observatiekliniek is vorige maand verhuisd van Utrecht naar Almere Buiten. Volgende week maandag is de officiële opening. Voor Omroep Flevoland reden om een week lang een duik te nemen in de kliniek en te bekijken wat daar allemaal gebeurt.

"Proberen het echt gezellig te maken"
In deze aflevering neemt onder anderen een groepsleidster van het Pieter Baan Centrum ons mee op sleeptouw. De groepsleiding heeft namelijk een belangrijke rol in de observatiekliniek. Zij hebben nauw contact met de verdachten, die officieel observandi heten. De observandi worden verdacht van ernstige misdrijven en zitten zes weken lang in het Pieter Baan Centrum voor onderzoek.

Per afdeling zitten er ongeveer acht observandi op de groep. "Het idee is dat we zoveel mogelijk op de groep zijn," vertelt groepsleidster Iris Verdouw, "want op die manier kunnen we zo veel mogelijk observandi zien." Daarom heeft elke afdeling naast de cellengang ook een woonkamer en een keuken. Daarnaast is er een dagprogramma met arbeid, recreatie en luchten, waar de groepsleiding ook nauw bij betrokken is.

Het viel verslaggever Gerard van Ommen op hoe huiselijk de sfeer is in de woonkamer van de afdeling. Zo staan er grote banken, planten in de vensterbank en een aquarium met vissen. "Klopt, we hebben ook geprobeerd om het echt gezellig en huiselijk te maken", vertelt groepsleider Iris. "Zo komen de observandi iets meer uit hun cel en voelen ze zich hier al gelijk op hun gemak." Hoe meer de observandi zich laten zien, hoe beter de groepsleiders hen kunnen leren kennen. En dat komt het onderzoek weer ten goede.

"In de eerste plaats moet het altijd veilig zijn"
Behalve de groepsleiding is ook een psychiater van groot belang bij het onderzoek van de verdachten. Eén daarvan is Mirjam van Haaren. Zij praat minimaal een keer per week met de verdachten tijdens hun zes weken durende verblijf. "Als psychiater bevraag ik vooral of er sprake is van psychiatrische klachten, zoals schizofrenie, verslaving of een verstandelijke beperking. Want de rechter wil vooral weten: kan ik deze persoon verantwoordelijk houden voor zijn gedrag en dus ook het feit waar hij van wordt verdacht?", legt Mirjam uit.

De deskundigen van het Pieter Baan Centrum brengen een advies uit aan de rechter, die vervolgens een vonnis bepaalt. De rechter krijgt van de deskundigen te horen of er sprake is van een stoornis en zo ja, of die van invloed is geweest op het misdrijf en welke behandeling op z’n plaats is om te voorkomen dat het weer gebeurt.

De gesprekken die Mirjam voert, zijn bij de observandus in de cel of in een aparte spreekkamer. "Ik licht sowieso altijd de groepsleiders in, ik ga nu met die en die in gesprek en hoe zit hij of zij er nu bij. Want in de eerste plaats moet het altijd veilig zijn”, vertelt de psychiater.

Deze hele week kijken we mee in het Pieter Baan Centrum. Morgen gaan we specifiek in op de zogenoemde weigeraars. De hoofdpersonen van de vorige afleveringen leggen uit welke aanpak het Pieter Baan Centrum hiervoor bedacht heeft.