omroep flevoland

Voor Omroep Flevoland onderzoekt de Ghanees-Nederlandse programmamaker Nathan de Vries welke lessen hij kan leren van de oer-Hollandse geschiedenis van het voormalig eiland Schokland. In deel 1 zet hij voor het eerst voet op Schokker bodem. In 2025 is Schokland dertig jaar UNESCO Werelderfgoed.

Het is voor het eerst dat Nathan de Vries op Schokland rondloopt. Hij staat even stil, veert wat door zijn knieën. Alsof hij de bodem van het voormalige eiland wil voelen. Als Ghanese Nederlander is hij benieuwd naar het verhaal van de nazaten van Schokland. Zij voelen zich verbonden met hun familiegeschiedenis. Zelf weet hij niet zo goed hoe hij zich tot zijn eigen verleden moet verhouden.

Luister nu
Een Ghanees op Schokland is te beluisteren via podcast-apps zoals Spotify of Apple Podcasts.

Nathan is dertig jaar, werkt als freelance programmamaker en is de zoon van een Nederlandse moeder en een Ghanese vader. Hij woont sinds een paar jaar in Utrecht, maar hij groeide op in Groningen. Daar ging hij naar school, studeerde hij en maakte hij vrienden voor het leven. Hij werd fan van FC Groningen. Als hij uitgelaten is, hoor je een Groningse knauw in zijn stem.

Is hij daarmee dus een Groninger?

Wat bepaalt je identiteit? Hoe komt het dat je je ergens thuis voelt? Waarmee voel je je als vanzelfsprekend verbonden?

Nathan de Vries en Eva Vriend

Sinds de inpoldering in 1942 ligt het glooiende Schokland ingesloten in het strakke polderlandschap. Dat mensen zich nog altijd verbonden voelen met het verlaten eiland verbaast Eva. Ze is een derde generatiepolderkind en merkt dat haar leeftijdsgenoten en zij nog geen vanzelfsprekende band hebben met het jonge Flevoland.

Geraldine Kemper: 'Echt trots'
"Ik ben er trots op dat ik kan zeggen dat mijn familie van Schokland komt", vertelt presentatrice Geraldine Kemper, een oud-collega van Nathan bij het televisieprogramma Spuiten en Slikken. Toen een tante haar de stamboom van de familie mailde, en ze erdoorheen klikte, werd Schokland tastbaar. "Ik zeg niet dat ik een Schokker ben, maar er zit wel iets, ik kom er vandáán."

Geraldine straalt als ze vertelt over haar grootvader, want ze is "echt trots" op haar vissersfamilie. Het harde werken, het zelfstandig ondernemerschap, veel weg van huis. "Het is fijn om dat allemaal te weten, dat daar geen vraagtekens over zijn."

Het Schokker verhaal geeft Geraldine een sense of belonging, de familiegeschiedenis biedt houvast.

Biculturele achtergrond soms voordeel
Nathan groeide in Groningen alleen op met zijn moeder en zusje. Zijn Ghanese vader vertrok toen hij een baby was. Met het land van vader heeft Nathan weinig. Denkt hij. Of ligt dat toch anders? Nu hij wat ouder wordt, begint hij zich vragen te stellen over de betekenis van zijn vaderland.

Zijn biculturele achtergrond heeft Nathan nooit als een probleem ervaren. Zijn moeder gaf hem een stabiele, gelukkige thuisbasis mee. Van discriminatie of stigma’s had hij in zijn jeugd geen last, niet bewust althans. Hij vermoedt eerder dat hij weleens heeft geprofiteerd van zijn kleur, bijvoorbeeld toen hij solliciteerde bij BNNVARA en werd gevraagd om Spuiten en Slikken te presenteren. Hij past goed binnen ‘het diverse plaatje’.

"Misschien kom je ook achter dingen, waar je niet op zit te wachten."

Dat Nathan aan de hand van de Schokker nazaten op zoek gaat naar de betekenis die je familiegeschiedenis voor je kan hebben, vindt zijn Gronings-Somalische jeugdvriend Argab Jamal een goed idee. "Ik vind het heel goed dat je het doet," zegt Argab. "Je hebt bepaalde vragen die je wilt onderzoeken. Maar misschien kom je ook achter dingen, waar je niet op zit te wachten. Dat maakt je ook angstig."

Kim strooide as van opa uit op Schokland
Op Schokland raakt Nathan in gesprek met Kim Bouw, een jonge twintiger van Schokker komaf. Met haar familie heeft zij de as van haar grootvader op Schokland uitgestrooid. Opa Albert Kwakman woonde en werkte zijn hele leven in Zwolle, maar hij voelde zich alleen thuis op het voormalig eiland.

De laatste jaren van zijn leven, toen grootvader ziek was, werd Schokland steeds belangrijker voor hem. Hij nam Kim en zijn andere kleinkinderen mee naar het voormalige eiland. Kim vond het prachtig. "Geschiedenisles van opa!"

Kim Bouw

Dankzij opa’s verhalen betekent Schokland nu ook veel voor Kim. Ja, het is lang geleden dat haar voorouders er woonden, maar als zij over het voormalige eiland wandelt, weet zij zich geborgen.