omroep flevoland

'Absoluut onacceptabel' en 'reuze asociaal'. Dat zijn een paar reacties op de situatie die zich vrijdagavond op Urk afspeelde. De brandweer werd bestookt met zwaar vuurwerk. Nu neemt het korps een bijzondere stap: er is aangifte gedaan.

Brandweer Flevoland deed deze aangifte als organisatie. Dat is dus niet door de afzonderlijke brandweermensen gebeurd. De vrijwillige brandweermensen hebben op Urk vaker met gevaarlijke situaties met vuurwerk te maken gehad, toch werd voor zover bekend niet eerder aangifte gedaan.

De reden waarom deze keer anders wordt gereageerd, wil Brandweer Flevoland niet geven. Ook burgemeester Bart Jaspers Faijer van Urk doet er wat dat betreft het zwijgen toe. De brandweer laat het bij een schriftelijke verklaring waarin regiocommandant John van der Zwan zegt dat zijn mensen opzettelijk in gevaar zijn gebracht en dat is "absoluut onacceptabel".

De burgemeester reageert ook schriftelijk, hij zegt het "erg goed" te vinden dat Brandweer Flevoland aangifte heeft gedaan. Want het is uitzonderlijk, merken ook verschillende onderzoekers.

Lage aangiftebereidheid
Ook onderzoekers die in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoek deden naar de aangiftebereidheid van hulpverleners zien dat die niet heel groot is. Zij schrijven: 'Brandweermedewerkers ervaren de incidenten die ze meemaken niet snel als aangiftewaardig. Dit onder meer omdat ze in teamverband werken, waardoor zij uitingen vaak niet ervaren als op de persoon gericht en omdat het grote pak en de helm letterlijk een beschermende laag vormen tussen de medewerker en het publiek waarmee ze in aanraking komen.'

Onderzoeker Oberon Nauta wijst er daarnaast op dat de heersende cultuur binnen een organisatie ook bij kan dragen aan een lagere aangiftebereidheid. Een ander belangrijk punt is de verhouding tussen de dader en het slachtoffer. Volgens Nauta geldt dit met name voor brandweervrijwilligers.

Dat zou op Urk ook een reden kunnen zijn waarom er niet eerder aangifte is gedaan nadat brandweermensen in gevaar zijn gebracht doordat ze werden bekogeld met vuurwerk: de post Urk wordt volledig bezet door vrijwilligers. Zij kennen veel van hun dorpsgenoten en zouden daardoor misschien buiten hun werk last kunnen krijgen als ze aangifte doen. Bijzonder hoogleraar Rosenkrantz Lindegaard: "Het is heel heftig als mensen elkaar kennen. Dan kan het linke soep worden. Het effect op het sociale leven kan dan groot zijn."

'Aangifte niet alleen voor jezelf'
Toch vindt Rosenkrantz Lindegaard het heel positief dat er nu wél aangifte is gedaan. "Omdat het om een klein clubje gaat, kan zo'n aangifte afschrikken. Op die manier worden de rotte appels eruit gehaald."

Pieter Verhoeve is voorzitter van de Taskforce Onze Hulpverleners Veilig, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Volgens hem is het stellen van een norm van cruciaal belang. "Het is belangrijk dat van dit soort incidenten melding wordt gedaan of zelfs aangifte. Hoe moeilijk dat soms ook is in bijvoorbeeld een kleine gemeenschap waar je als vrijwillige brandweer volop deel van uitmaakt."

"Ik benadruk daarbij ook altijd dat melding en aangifte doen van geweld en agressie niet alleen voor jezelf is, maar ook voor jouw collega’s die na jou komen", aldus Verhoeve. "Ik sta achter Brandweer Flevoland in het nemen van deze stap. Het stelt een norm en spreekt steun uit van de brandweerorganisatie richting haar personeel."