omroep flevoland

Een vriendengroep uit Urk is uiteindelijk niet meer vervolgd voor het beruchte verkleedfeest met nazi-uniformen, dat vandaag precies drie jaar geleden werd gehouden. Dat antwoordt het Openbaar Ministerie op vragen van Omroep Flevoland.

Daaruit blijkt verder dat het OM verschillende aanklachten van verboden wapenbezit al meer dan twee jaar geleden heeft laten vallen. Dat is nu pas bekendgemaakt door een administratieve fout.

Dorp op stelten
De vriendengroep zette op zaterdagavond 11 september 2021 de uitgaansgebieden van Urk flink op stelten. De jongens liepen verkleed in nazi-uniformen, zwaaiden met (nep)wapens en staken een rookbom af.

Twee dagen later hadden de beelden ook de buitenwereld bereikt en werd er geschokt gereageerd op de nazi-verkleedpartij. De afschuw richtte zich met name op één foto. Daarop was te zien dat één van de verklede Urkers een jongen in gevangenispak, inclusief Jodenster, onder schot hield.

'Afgrijselijk'
De gemeente Urk moest zich haasten om een reactie op te stellen: toenmalig burgemeester Cees van den Bos noemde de beelden afgrijselijk. Landelijke media buitelden over Urk heen, waarbij ook nog eens journalisten met eieren werden bekogeld.

Lous Steenhuis-Hoepelman, een Joodse holocaustoverlevende, wilde met de vriendengroep in gesprek gaan om te snappen waarom de Urkers zich zo hadden gedragen.

Dat gesprek kwam er, een paar dagen later. De gemeente Urk had alles op alles gesteld om de jongens bij elkaar te krijgen voor een gesprek met Steenhuis-Hoepelman. Daarbij moesten ambtenaren zich in alle bochten wringen.

Lees ook: Gemeente bemoeide zich intensief met rel rond nazi-kostuums

De Joodse vrouw vertelde naderhand dat de jongens hun excuses hadden aangeboden aan haar specifiek, en ook nog aan Nederland in het algemeen: "Volgens de jongens was het een feest dat ze gaven voor een jongen die twee weken op zee was geweest. Het thema van het feestje was het leger. Ze hebben daarvoor bij een feestwinkel kostuums besteld."

Naar nu blijkt ging het in alle gevallen om legale luchtdrukwapens, zegt het OM: "Daarnaast is niet vast komen te staan dat specifiek deze wapens tijdens de verkleedpartij zijn meegenomen op de openbare weg. De zaken zijn dan ook geseponeerd vanwege onvoldoende bewijs."

Nazi-uitingen strafbaar?
Los van de wapens kondigde het Openbaar Ministerie destijds aan dat het onderzoek wilde doen naar de strafbaarheid van de nazi-uitingen. Het dragen van de kleding en de verschillende Hitlergroeten zouden gezamenlijk misschien tot vervolging kunnen leiden. Het uitbrengen van de groet zelf is niet strafbaar, maar wel als dit in combinatie is met het roepen van leuzen of tijdens een herdenking.

Uit het onderzoek van het OM bleek uiteindelijk dat er bij de Urker vriendengroep geen sprake was van achterliggend 'discriminator gedachtengoed'. "Ondanks dat het dragen van dergelijke uniformen op de openbare weg in beginsel als beledigend kan worden gezien, ziet het OM, gezien de uitkomsten van het onderzoek, de positieve impact van het gesprek en het feit dat er geen aangifte is gedaan, geen meerwaarde in een strafrechtelijke vervolging."

Waarom is nu pas bekend dat het OM niet vervolgde?
In de nasleep van de rel met de nazi-kostuums heeft Omroep Flevoland regelmatig aan het Openbaar Ministerie gevraagd of er al een beslissing was genomen over de mogelijke vervolging. Eind 2022, begin en eind 2023 en begin dit jaar gaf het OM telkens aan dat er geen updates in deze zaak gegeven konden worden.

Omdat er nu precies drie jaar is gepasseerd sinds de verkleedpartij, vroegen wij nog één keer aan het OM hoe de zaken ervoor stonden. Het blijkt dat het nieuws allang bekend had moeten zijn: "Deze beslissing werd al eerder (in april 2022) genomen door het Openbaar Ministerie, maar door een administratieve fout zijn jullie niet eerder geïnformeerd." Het OM heeft daarvoor excuses gemaakt.