omroep flevoland

In vijf weken tijd zijn twee partijen en twee wethouders uit de Almeerse coalitie gestapt. Eind januari de ChristenUnie met oud-wethouder Roelie Bosch, donderdagavond vertrok Julius Lindenbergh en zijn partij de VVD. De politieke crisis in Almere is met het wegvallen van de twee partijen compleet. Hoe kon het zover komen en hoe moet het nu verder?

Om dat te begrijpen, moeten we terug naar eind vorig jaar. Op initiatief van collegepartij SP moet oud-wethouder Roelie Bosch haar plannen voor de jeugdzorg terugnemen. Volgens de Socialistische Partij zijn de plannen niet volledig. De partij krijgt daar brede steun voor vanuit de gemeenteraad.

Nieuwe plannen
Bosch moet daarom aan de slag met nieuwe plannen en krijgt daarvoor tot eind januari de tijd. Voordat ze haar plannen voorlegt aan de gemeenteraad, worden ze binnen de coalitie besproken. Daar krijgen ze geen steun bij de overige coalitiepartijen (VVD, D66, SP, Partij voor de Dieren, Leefbaar Almere en CDA).

Bosch trekt daarop haar conclusies en neemt ontslag. Haar partij, de ChristenUnie, ziet vervolgens geen reden meer om deel uit te maken van de coalitie en daarom besluit de partij uit het college te stappen.

Het gevolg is dat de coalitie geen meerderheid meer heeft in de gemeenteraad. Het zeteltekort is alleen wel klein, er is maar 1 zetel nodig voor een meerderheid.

Bouw zelf je eigen coalitie en kijk welke mogelijkheden er nog zijn.

Problemen worden groter
De coalitiepartijen onder leiding van de VVD denken in eerste instantie dat het probleem makkelijk op te lossen is. Het college bestaat nog en ook het coalitieakkoord kan blijven staan. Het enige dat nodig is, is een nieuwe partij die het gat van 1 zetel opvult.

De keuze is ook groot. In de oppositie zitten in totaal acht partijen. Dat betekent dat het niet moeilijk is om aan die ene zetel te komen, denken de coalitiepartijen.

Voor er gesproken wordt met oppositiepartijen gaan de overgebleven coalitiepartijen met elkaar in gesprek. Die gesprekken zouden gaan over hoe het nu verder moest in Almere en waren onder begeleiding van Han Noten, oud-burgemeester van Dalfsen en prominent PvdA'er.

Complete crisis in zicht
De VVD komt tijdens die gesprekken met het voorstel om het coalitieakkoord open te breken en nieuwe afspraken te maken. Volgens de liberalen staat de gemeente er financieel slecht voor. De stad moet volgens hen bezuinigen. De partij stelt daarbij de keiharde voorwaarde dat de lasten voor burgers en ondernemers niet verzwaard worden.

Die voorwaarde is voor de andere vijf collegepartijen niet acceptabel. Zij willen dat alles bespreekbaar is. De partijen komen er niet uit. De VVD besluit daarom uit de coalitie te stappen. Ook wethouder Julius Lindenbergh, van de VVD, moet daarom zijn ontslag indienen.

Geld is een belangrijke oorzaak
Eén van de belangrijkste oorzaken van de problemen is geld. De coalitiepartijen spraken af dat er aan het eind van de collegeperiode een goed gevulde spaarrekening van 60 miljoen euro zou zijn. Dat was het bedrag dat de gemeente ook ooit in de eigen spaarpot had. Door diverse tegenvallers moest die spaarpot worden ingezet om gaten te dichten.

Het geld ging bijvoorbeeld op aan de Floriade en de jeugdzorg. Ook is er veel geld nodig om riolering aan te leggen in Oosterwold. Al dat geld wordt gehaald uit de spaarport en die raakt steeds leger. Sterker nog, er is in feite geen spaarpot meer, want er is een tekort van bijna 50 miljoen euro, blijkt uit de laatste cijfers.

Lees ook: Hoe de Floriade ontspoorde: van onderschatting tot moeizame verhoudingen

Onderaan de streep moet de gemeente fors gaan bezuinigen.

Hoe nu verder?
De zittende coalitiepartijen willen dat er een externe begeleider komt, die gesprekken moet gaan voeren met alle fracties in de gemeenteraad. Op basis daarvan moet blijken hoe het verder moet met Almere en haar bestuur.

Er lijken twee scenario's mogelijk. De eerste is dat de combinatie PvdA en GroenLinks deel gaat nemen aan het college van B en W. Samen hebben ze zeven zetels in de gemeenteraad. Dat is precies het aantal dat de coalitie nodig heeft om aan een meerderheid te komen.

Een tweede scenario is dat alle fracties in de gemeenteraad een raadsakkoord afsluiten zoals het geval is in Lelystad. Zo maken zij samen een plan waar overeenstemming is. Dan is er geen sprake meer van coalitie of oppositie.

Volgende week donderdag is een extra raadsvergadering ingelast om te debatteren over de ontstane situatie. Dan zal ook blijken wat de volgende stap is.

Politiek verslaggever Abdelhafid Akallouch over de situatie:
"Het zal nog een hele uitdaging worden om een nieuwe coalitie te vormen. Er moet flink bezuinigd worden in Almere, alleen op de jeugdzorg al 17 miljoen euro. Dat legt een enorme druk op coalitie-onderhandelingen.

Ook een raadsakkoord is niet meteen makkelijk af te spreken. Ook daar speelt het grote tekort een rol. Dat is bijna 50 miljoen euro. Die financiële situatie is niet aantrekkelijk voor de overige partijen in de raad."