omroep flevoland

Gemeenten in Flevoland en in de rest van het land hebben geen flauw idee hoeveel arbeidsmigranten er precies in hun gemeente verblijven. Een groot deel – zo'n 40 procent – schrijft zich niet in. En de registratie van arbeidsmigranten die zich wel inschrijven, is ook niet op orde.

Zowel de Adviesraad Migratie als de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bevestigt dit. In Flevoland gaat het om honderden arbeidsmigranten van wie de exacte verblijfslocatie niet bekend is.

De VNG maakt zich dan ook zorgen. Vooral omdat de registratie in een nieuwe wet nog steeds niet goed geregeld is. Controle op huisvesting en uitbuiting wordt een stuk moeilijker als een gemeente niet weet waar de arbeidsmigranten verblijven en met hoeveel ze zijn.

"Tussen de 3000 en 5200 personen die wonen in gemeente Noordoostpolder en kunnen worden aangeduid als arbeidsmigrant. Het blijft bij schattingen, omdat we niet scherp hebben, en kunnen krijgen, hoeveel arbeidsmigranten er in Noordoostpolder verblijven", zo schrijft BMC.

De gemeente Noordoostpolder heeft ruim 1600 vergunde plekken. Raadslid Sjoerd de Boer van de ChristenUnie/SGP in die gemeente noemt een goede registratie van belang:

"We krijgen bij de gemeente zelfs signalen dat arbeidsmigranten die ziek worden of zwanger raken ook direct hun recht op verblijf kwijt zijn. En als je dan niet bent ingeschreven, kun je ook geen gebruik maken van voorzieningen. Er is dan geen sociaal vangnet. Dat wil je natuurlijk niet. Arbeidsmigranten zijn geen tweederangsburgers."

Hoe zit het dan precies met die inschrijving?
- Komt een arbeidsmigrant uit Europa korter dan vier maanden werken, dan is het de bedoeling dat hij/zij zich inschrijft bij het Registratie van Niet-ingezetenen (RNI). De migrant maakt zich dus niet kenbaar bij de gemeente.

- Komt een arbeidsmigrant langer dan vier maanden werken, dan moet hij zich bij de gemeente laten inschrijven in de Basis Registratie Personen. Dit wordt niet door iedereen gedaan.

De kortblijvende migrant krijgt een BSN-nummer. Dat is nodig om betaald te kunnen worden en om een bankrekening te kunnen openen. Het inschrijven op een woon- of verblijfsadres is niet verplicht. En dat gebeurt ook vaak niet.

De overheid en gemeenten weten vaak dus niet waar de arbeidsmigrant verblijft. Ook schrijven de arbeidsmigranten zich vaak niet bij het RNI uit, als ze weer terug naar het thuisland of naar elders gaan. Dit leidt ertoe dat er een enorm vervuilde database is.

'Rol uitzendbureaus belangrijk'
Ruim drie jaar geleden kwam het rapport uit van de commissie Roemer dat de positie van de arbeidsmigranten moest worden verbeterd. In het rapport stonden vijftig aanbevelingen.

Een belangrijke daarvan was dat de registratie bij zowel het RNI als bij de gemeenten beter moest. De verantwoordelijkheid daarvoor -een zorgplicht- moest bij de uitzendbureaus en de werkgevers komen te liggen. Dat concludeerde ook een aanjaagteam dat aan de slag is gegaan met de aanbevelingen van Roemer.

"Dit is belangrijk, omdat uitzendbureaus juist veel contact hebben met de arbeidsmigranten." Dat de registratie nog niet geregeld is, is een gemiste kans, zegt Martijn Balster voorzitter van de Bestuurlijke klankbordgroep arbeidsmigranten van de VNG.

"Een werkgever wil weten waar wie werkt en woont. Dan kan je ook controleren in wat voor leefomstandigheden de arbeider leeft. Die zorgplicht ontbreekt op dit moment nog in de wet en dat maakt heel veel gemeenten zich buitengewoon zorgen maken of de wet voldoende doet om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren."

Eind vorig jaar heeft het RNI voor het eerst cijfers per gemeente bekend gemaakt van arbeidsmigranten die zich wel hebben in geschreven met een verblijfsadres. Voor Flevoland ziet dat er zo uit:

"Zodat er door de overheid gecontroleerd kan worden en er ook een aanspreekpunt is. Veel arbeidsmigranten worden uitgebuit. Ze moeten vanaf de eerste dag in Nederland twintig procent of meer van hun minimumloon inleveren voor de huisvesting; dat wil zeggen het gebruik van een bed en verder met anderen gedeelde voorzieningen. En die huisvesting is vaak niet op orde. Veel te veel mensen opgepropt in een woning. Ze hebben geen huurbescherming. Er is gewoon niets wettelijk gereguleerd en er bestaat geen puntenstelsel voor de ruimte waar in ze verblijven. Ze betalen meestal veel te veel voor wat ze krijgen."

'Pas grotere locaties als registratie is verbeterd'
De gemeenteraad van Noordoostpolder vergadert maandagavond over de huisvesting van arbeidsmigranten. Het gemeentebestuur wil inzetten op grootschalige opvang van arbeidsmigranten.

Lees ook: Gemeente wil leefbaarheid bewaken met nieuwe regels huisvesting arbeidsmigranten

Dit betekent dat er ruimte komt voor nog eens drie locaties, met elk driehonderd bedden. Kleine locaties wil de gemeente zo veel mogelijk beperken.

Tijdens de raadsvergadering worden maandag diverse amendementen en moties ingediend. Een daarvan is van de CU/SGP. Die fractie wil de geplande grote locaties pas toestaan, als de registratie van arbeidsmigranten op orde is.