omroep flevoland

Het verhaal van boerin Anje Grin uit Biddinghuizen maakt veel los, zowel op sociale media als in de politiek. Zij is aangewezen als piekbelaster, omdat ze dicht op de Veluwe zit en met haar 250 koeien veel stikstof zou uitstoten. Maar hoe wordt precies bepaald wie wel of geen piekbelaster is? En wat moet je doen als je piekbelaster bent?

Wat is een piekbelaster?
Elk bedrijf dat binnen 25 kilometer van een natuurgebied ligt én meer dan een door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) bepaalde hoeveelheid stikstof uitstoot, is een piekbelaster. Dat zijn voornamelijk boerenbedrijven, maar ook een aantal industriële bedrijven valt daaronder.

Wat moet een piekbelaster doen?
Raoul Beunen van de Open Universiteit vertelt dat piekbelasters níet verplicht zijn om hun stikstofuitstoot terug te dringen. Piekbelasters kunnen hulp krijgen van de overheid om hun uitstoot te verminderen, maar dat is uitsluitend vrijwillig.

Toch zijn er boeren die het stempel 'piekbelaster' als verdrukkend ervaren, zoals Anje Grin uit Biddinghuizen. Zij geeft aan geen andere uitweg voor haar bedrijf te zien dan zich uit te laten kopen door de overheid. En volgens Grin zijn er veel meer boeren die dat zo ervaren. "Dat kan zo voelen", zegt Beunen. Hij geeft aan niets te weten over de persoonlijke en financiële situatie van de familie Grin. "Maar in principe is de uitkoopregeling vrijwillig."

Waar kan een piekbelaster hulp bij vragen?
Boerenbedrijven die als piekbelaster zijn aangemerkt kunnen hulp krijgen van de overheid als ze willen afschalen, innoveren, verplaatsen of stoppen met hun bedrijf om de stikstofuitstoot te beperken. Daarvoor stelt het ministerie van LNV verschillende regelingen beschikbaar.

Tenminste, dat is de bedoeling. Op dit moment is alleen nog maar de uitkoopregeling beschikbaar. Over de rest van de regelingen, die boeren kunnen helpen met onder andere innovatie of verplaatsing, wordt volgens Beunen nog gesproken.

Naast de regelingen biedt het ministerie ook adviseurs aan om piekbelasters te helpen met het afwegen van de verschillende opties om hun uitstoot terug te dringen. In Flevoland maken op dit moment twee bedrijven daar gebruik van, volgens het ministerie.

Wie zijn de piekbelasters in Flevoland?
Welke bedrijven zijn aangemerkt als piekbelaster, is niet openbaar. Bedrijven kunnen daar alleen zelf achter komen door op een website van LNV hun gegevens in te vullen. Volgens het ministerie is dat nodig, omdat ondernemers zelfstandig moeten kunnen bepalen van welke maatregelen ze gebruik willen maken. Het is dus ook niet bekend waar de piekbelasters precies zitten, al is het volgens een woordvoerder van het ministerie logisch dat je er meer tegenkomt, naarmate je dichterbij een natuurgebied zoekt.

Wel vertelt het ministerie dat er in Flevoland in totaal 57 bedrijven als piekbelaster zijn aangemerkt. Dat zijn er meer dan in Noord-Holland (30), Zuid-Holland (4), Zeeland (4) en Groningen (0) bij elkaar, maar een stuk minder dan in Noord-Brabant (265) en Gelderland (1803). In heel Nederland zijn ongeveer drieduizend piekbelasters, dat zijn zowel boerenbedrijven als industriële bedrijven. Alle 57 Flevolandse bedrijven zijn boerenbedrijven, dus er zijn geen industriële bedrijven piekbelaster in Flevoland.

Welke rol speelt de provincie hierin?
De provincie speelt geen rol in het beleid rondom piekbelasters. De aanpak van piekbelasters staat los van het stikstofbeleid dat de landelijke overheid samen met de provincies aan het opstellen is.

In dat gezamenlijke beleid heeft de provincie Flevoland vanuit het Rijk de opdracht gekregen om de stikstofuitstoot terug te dringen met 24 procent. Dat is een veel kleinere opgave dan in bijvoorbeeld Limburg, waar volgens de overheid een reductie van 52 procent nodig is.

Het beleid van de provincie om tot die terugdringing van 24 procent te komen, richt zich vooral op de oostelijke rand van Noordoostpolder. Daar zijn gesprekken met boeren in de buurt van natuurgebied De Weerribben. Het doel van de provincie is om veehouders in dat gebied hun uitstoot te laten halveren. Voor de rest van de provincie geldt een algemene aanpak: een afname van de stikstofuitstoot van 20 procent is volgens de provincie daar voldoende om aan de opdracht van het Rijk te voldoen.

Voor de boerenbedrijven in Biddinghuizen, die uitstoten richting De Veluwe, heeft de provincie dus geen gerichte aanpak bedacht. Lokale en regionale politici vragen zich af of de piekbelasters in dit deel van de provincie wel genoeg steun krijgen.

Niet te verwarren met PAS-melders
De term 'PAS-melder' wordt ook veel gebruikt in gesprekken over stikstof. Een PAS-melder is een bedrijf dat onder het vorige stikstofbeleid geen vergunning nodig had om stikstof uit te stoten. Deze bedrijven hoefden alleen een melding te doen van de hoeveelheid stikstof die ze uitstootten.

In 2019 bepaalde de Raad van State dat deze regeling in strijd is met Europese wetgeving, waardoor al deze PAS-melders ineens illegaal stikstof uitstoten. Zij moeten nu alsnog een vergunning aanvragen, maar dan moeten ze wel aan de eisen voldoen. Een bedrijf kan dus zowel een PAS-melder als een piekbelaster zijn, of een van beiden.