omroep flevoland

Als eerste energiemaatschappij van Nederland ging Welkom Energie begin november failliet. 90.000 klanten betalen nu fors meer bij Eneco. Voor het eerst doet directeur Jaap Bakker uit Almere zijn verhaal. "Ik had geen andere keuze."

We spreken Jaap Bakker in het WTC van Almere, waar hij op de twintigste verdieping zijn bedrijf had gevestigd. In de zomer doemde het scenario al op dat Welkom Energie niet meer aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen.

Waarom heeft Bakker niet eerder aan zijn klanten verteld dat er problemen waren, zodat die mensen al op zoek konden gaan naar een andere energieleverancier? En daardoor niet verplicht bij Eneco een contract moeten aanvaarden dat honderden euro’s duurder is?

Waarom niet eerder aan de bel getrokken?
Gebeten worden door de kat of de hond. Zo noemt Bakker het. Ook als klanten eerder zouden kunnen vertrekken, zouden ze te maken krijgen met torenhoge energieprijzen bij andere aanbieders. Bovendien was de ondernemer de afgelopen weken bezig om zijn klanten onder te brengen bij Eneco. Het zou de onderhandeling met dit bedrijf niet ten goede komen als de klanten van Welkom Energie het nieuws van een verplichte overstap eerder zouden horen. Zij zouden dan mogelijk voor een ander energiebedrijf dan Eneco kiezen, waardoor de deal onder druk zou komen te staan.

Toen het eind oktober duidelijk werd dat het bedrijf het niet zou redden, vroeg Bakker de ACM om zijn vergunning in te trekken. Door wetgeving wordt dan gezocht naar een energieleverancier die de klanten wil overnemen. Lukt dat niet, dan worden klanten verdeeld over alle energieleveranciers in heel Nederland en die moeten verplicht leveren, maar ze mogen daar ook de hoofdprijs vragen. Volgens Jaap Bakker was het dan nog beroerder geworden voor zijn klanten.

Begonnen als droom
Bakker start in 2019 het bedrijf Welkom Energie, dat zich wil inzetten voor een goede dienstverlening en groene stroom en gas tegen een concurrerende prijs. Hij had bij een ander energiebedrijf gewerkt als directeur in loondienst en zag wat daar fout ging. Een gezonde start-up, zo noemt Bakker zijn bedrijf dat eind oktober toch failliet ging. Hoe is dat gekomen? Om dat te begrijpen moet de ingewikkelde energiemarkt worden uitgelegd.

Een energiemaatschappij schat op basis van historische gegevens het verbruik van de klanten in. Zo wordt gekeken naar het gemiddeld verbruik en kans op strenge vorst. In de wintermaanden wordt er meer verbruikt en in de zomermaanden minder gas en elektra. Op de lange termijnmarkt koopt de energiemaatschappij alles in. Hoe verder van tevoren, des te lager de prijs. Maar koop je te veel in, dan moet het overschot gedumpt worden op de dagmarkt tegen een lagere prijs. Dat levert verlies op. Bedoeling is dat na iedere maand het energieverbruik op 100 procent komt. Wat is ingekocht is dan een op een ook geleverd aan de klanten.

"Ik had geen andere keuze"

2021 is weer een totaal ander jaar
'Dat gebeurt ons geen tweede keer', denken de bedrijven. Voor 2021 kopen energiemaatschappijen minder gas en energie in. Ook Welkom Energie doet dat. Maar dan breekt er een koude periode aan. Tijdens de koude maanden maart en april gebruiken klanten veel meer energie dan voorzien. Als dat gebeurt, moeten bedrijven extra energie inkopen bovenop het pakket dat ze hadden verwacht voor een bepaalde maand. Omdat er dan geen overschot is, maar meer vraag, gaan de dagprijzen omhoog. Bakker zegt daarover: "Die prijzen variëren elke dag, afhankelijk van de vraag en zijn over het algemeen hoger dan termijnprijzen."

In een stabiele markt is dat allemaal geen probleem, maar wereldwijd gaat in 2021 de economie weer draaien en er is een schreeuwende behoefte aan stroom en gas. De prijzen op de dagmarkt schieten omhoog en verveelvoudigen. Ook op de lange termijnmarkt gaan de prijzen omhoog, waardoor het afdekken van de contracten op 100 procent ook steeds duurder wordt. Duurder dan de prijs die is afgesproken met de klant. Dus zowel op korte termijn als lange termijn gaat het niet goed voor Welkom Energie. En niet alleen met Welkom Energie gaat het niet goed. De markt lijkt oververhit. Bakker vertelt dat complete schepen met vloeibaar gas op weg naar Nederland weer werden opgekocht door Chinezen en rechtsomkeert maken naar Azië. Iedereen is dus op zoek naar gas en elektra tegen steeds hogere prijzen.

Bedrijf wordt te koop gezet
Aan het eind van de zomer maken Bakker en zijn team de balans op. Er zijn nog altijd kansen, maar het kan ook misgaan. En dat punt komt in september in zicht. Het bedrijf is te koop gezet, maar niemand wil het hebben. Ook andere energiebedrijven kampen met de hoge gasprijzen en vrezen de winter die gaat komen.

Om voor de komende winter de voorfinanciering van het verbruik te regelen is er meer geld nodig dan normaal. De verwachting is dat er geld tekort is, een totaal van 20 tot 25 miljoen euro. De banken willen het niet lenen aan Welkom Energie omdat zij te weinig kennis hebben van de energiemarkt. Andere energiebedrijven willen Welkom Energie niet overnemen omdat ook zij extra moeten voorfinancieren aankomende winter. Bakker vindt het vreemd dat KLM en banken wel gered kunnen worden in crisistijd door de overheid en zijn Welkom Energie niet.

Op 27 oktober trekt de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de vergunning in van Welkom Energie. Dat is een onafhankelijke toezichthouder die toezicht houdt op een aantal sectoren waaronder de energiemarkt.

Naast de afhandeling met ACM stapt Bakker naar de rechtbank en vraagt om een curator aan te wijzen. Bij een faillissement kan er dan snel gehandeld worden. Er is op dat moment nog een kans dat de klanten van het in problemen geraakte Welkom Energie in ieder geval hun voorschotten terug kunnen krijgen.

Advies voor oud-klanten: 'Blijf zitten waar je zit'
Bakker heeft ook een advies voor zijn oud-klanten; "blijf even zitten bij Eneco en stap niet over. Na de winter zullen de prijzen weer dalen en wordt het aantrekkelijker." Tot 1 december zitten de klanten van Welkom Energie vast aan Eneco, daarna staat het ze vrij over te stappen naar een ander energiebedrijf.

GasTerra
Bakker vertelt dat zijn termijncontracten, die veel meer waard zijn vanwege de inmiddels veel hogere gasprijzen, door het bedrijf GasTerra verkocht worden. GasTerra is de handelsonderneming die gas in binnen- en buitenland verhandelt en grotendeels eigendom van de staat. Het gas dat Welkom Energie heeft gekocht voor de komende jaren is door de hoge gasprijzen veel meer geld waard. En daarmee kunnen gedupeerden betaald worden. Maar GasTerra meent dat ze het gas voor zichzelf kan houden en daarmee ook de waardestijging ervan. En daarmee was een faillissement onontkoombaar.

De winsten vloeien niet terug naar Welkom Energie maar blijven bij Gasterra, zegt Bakker. "Anders was een faillissement niet nodig geweest en had alles betaald kunnen worden.” Bakker baalt. Hij hoopte op het 'perfecte faillissement', zoals hij het zelf zegt, maar dat lukt dus niet. "Dat is misschien ook het neurotische van mij. Ik wilde het tot de laatste komma goed afwerken."

Gasprijs stijgt tot absoluut hoogtepunt
Tot april 2021 schommelde de prijs onder de 25 euro. Begin oktober bereikte de gasprijs een absoluut hoogtepunt van 160 euro per Megawattuur. Een energieleverancier die met zijn klanten een vast tarief heeft afgesproken dat onder de actuele inkoopprijs ligt, loopt al snel aan tegen financiële problemen, voorspelt Bakker.

Moe
Jaap Bakker is van Almere gaan houden. Hij is er gaan wonen voor de liefde. Hij werd Shirt-sponsor van Almere City en koopt alles lokaal in. Bakker pakt uit de koelkast een biertje en trekt het open. Hij zegt dat hij moe is, maar denkt oprecht dat hij het beste er uit heeft gesleept. Bakker zegt dat de curator een schadevergoeding zal eisen voor de niet uitgekeerde winsten op de termijncontracten voor gas. Er is dan er geld genoeg om de voorschotten terug te betalen. Ook voorspelt hij dat er meer energiemaatschappijen gaan omvallen.

Andere energiebedrijven ook failliet
Na het interview met Bakker, dat werd gehouden op woensdag 3 november, zijn energiebedrijven Enstroga (9 november) en Allure Energie (17 november) failliet gegaan.