Gemeente geeft 3 miljoen aan niet duurzame betoncentrale Vijfhoek

ALMERE • Ma 25 september 2017 | 12:52 • Maandag 25 september 2017 | 12:52

Het vernieuwende plan voor de bouw van een betoncentrale bij De Blocq van Kuffeler in Almere, waar de gemeente drie miljoen euro aan bijdraagt is niet nieuw en niet duurzaam. Dat blijkt uit onderzoek van Omroep Flevoland. De noodzakelijke bouw van een overslagkade bij het gemaal stuit op verzet van omwonenden en de gemeenteraad is tegen.

Vijfhoek wil een betoncentrale en overslag bouwen
De gemeente Almere gaat de komende drie jaar 1 miljoen euro per jaar uitkeren aan de bedrijven Vijfhoek, Theo Pouw BV, Millvision en Groen Gas Almere voor de bouw van een betoncentrale. De bedrijven krijgen het geld omdat zij de prijsvraag Upcycle City gewonnen hebben. De gemeente Almere deed met de prijsvraag de afvalstromen uit de stad in de aanbieding en vroeg bedrijven om met vernieuwende en duurzame ideeën te komen.

Betoncentrale is niet duurzaam
Recyclebedrijf Vijfhoek wil op zijn terrein aan de Pontonweg een betoncentrale bouwen waar oud beton uit de gemeente Almere gerecycled wordt. De betoncentrale is niet nieuw; de centrale staat momenteel in de Eemshaven in Groningen en is van het bedrijf Theo Pouw BV. Vijfhoek wilde de centrale in 2015 al naar Almere halen maar stuitte toen op problemen bij het verkrijgen van de benodigde vergunningen.

Betoncentrales in Nederland staan voor zo'n 95 procent van de gevallen direct aan het water. Grondstoffen zoals zand, grind en cement, worden namelijk per schip aangevoerd en kunnen dan direct bij de centrale gelost worden. Het overladen van grondstoffen op een vrachtwagen wordt hiermee voorkomen waardoor een betoncentrale de CO2-uitstoot beperkt.

Het terrein van Vijfhoek ligt niet aan het water waardoor de grondstoffen vanaf De Blocq van Kuffeler per vrachtwagen naar de centrale gebracht moeten worden. Voor het soort schip met grondstoffen dat Vijfhoek wil inzetten (schepen met ruimte voor 4.000 ton grondstof) komt dit neer op zo'n 115 vrachtwagens per schip. Hiermee is de uitstoot van CO2 door Vijfhoek een stuk hoger dan door centrales aan het water.

1 miljoen per jaar voor 1200 ton beton
Op jaarbasis komt er ruim 1200 ton betonpuin uit Almere, blijkt uit de stukken die de gemeente beschikbaar stelde voor de prijsvraag. Het consortium van Vijfhoek, Pouw, Millvision en Groen Gas Almere schreef hierop in. De hoeveelheid beton is volgens mensen in de sector te verwaarlozen als het, zoals in Almere, als grondstof wordt gezien.

Oud beton kan verpulverd, gezeefd en gewassen worden waarna de brokjes beton over blijven; betongranulaat. Dit kan ter vervanging van grind aan nieuw beton worden toegevoegd. 1.200 ton oud beton geeft gemiddeld 600 ton aan betonkorrels die bruikbaar is als grindvervanger. Dit komt overeen met 1 procent van de jaarlijks benodigde hoeveelheid grind van de betoncentrale van Vijfhoek.

Het vervangen van grind door betongranulaat is zeer gangbaar in Nederland. Het wordt 'groen beton' genoemd. Al kan betongranulaat nooit al het grind vervangen omdat een Europese wet dit verbiedt. Het maximale gehalte is 30 procent. Om in de buurt van dit gehalte te komen zal Vijfhoek sloopbeton uit andere delen van het land aan moeten voeren, iets dat door de sector als milieubelastend en economisch niet rendabel wordt betiteld.

Theo Pouw BV, die eigenaar is van de betoncentrale, schrijft op zijn website dat het Almeerse beton uiteindelijk voor 80-90 procent zal bestaan uit betongranulaat. Iets dat onmogelijk is omdat beton voor ongeveer de helft uit grind en dus uit granulaat kan bestaan. De Europese wetgeving meewegend kan een maximaal gehalte van slechts 15 procent behaald worden.

Het winnende plan is niet nieuw
Het plan waarmee Vijfhoek, Pouw, Millvision en Groen Gas Almere de prijsvraag gewonnen hebben is niet onbekend bij de gemeente Almere. Het college was in 2015 al voornemens om Vijfhoek toestemming te geven voor de bouw van de betoncentrale van Pouw tot bleek dat het bestemmingsplan dit niet toeliet. Ook is het college voor uitbreiding van de overslagkade bij De Blocq van Kuffeler.

Ook kennen de gemeente, Vijfhoek en Millvision elkaar goed; zij tekenden in april van dit jaar een samenwerkingsovereenkomst voor drie jaar. Dit Grondstoffen Collectief Almere (GCA) heeft als doel het "verwaarden van stedelijke reststromen tot nieuwe grondstoffen en duurzame toepassingen". Met "verwaarden" wordt het opwaarderen van afval tot grondstof bedoeld.

Niet alleen Vijfhoek en Millvision zaten tijdens het openstaan van de prijsvraag al met de gemeente rond de tafel. Theo Pouw BV schrijft ruim een maand vóór de bekendmaking van de winnaar van Upcycle City al dat het bedrijf een betoncentrale gaat bouwen in Almere.

Het GCA noemt het winnende plan van Upcycle City op haar website. Daar staat: 'Samen met de Pouw groep ontwikkelt het GCA een receptuur voor nieuwe betonsoorten.' Dat de gemeente tijdens het openstaan van de prijsvraag met de latere winnaar een samenwerking aanging met eenzelfde doel als de prijsvraag is volgens deskundigen niet onrechtmatig. Niet de gemeente maar een deskundige jury beoordeelde de inzendingen, zoals dat bij een aanbesteding in de vorm van een prijsvraag hoort te gaan.

Er kunnen volgens hoogleraar inkoopmanagement Jan Telgen hoogstens vraagtekens gezet worden bij het belang van de juryvoorzitter van de prijsvraag, Arthur Bouvy. Bouvy is voorzitter van het Economic Development Board Almere dat samen met de gemeente het Grondstoffen Collectief Almere bedacht. Hierdoor was Bouvy dus op de hoogte van de plannen en wensen van de bedrijven Vijfhoek en Millvision. Daar er nog vier andere juryleden zijn kan volgens de hoogleraar, juridisch gezien, niet aan hun deskundigheid worden getwijfeld. En zijn Vijfhoek, Pouw, Millvision en Groen Gas Almere dus terecht tot winnaar uitgeroepen.

De gemeenteraad is tegen overslagkade
De geplande betonmortelcentrale kan niet werken zonder de aanvoer van grondstoffen. Vijfhoek wil die aanvoeren via een overslagkade bij De Blocq van Kuffeler. Het bedrijf heeft deze wens al jaren en wordt hierin gesteund door het college van Burgemeester en Wethouders. De gemeenteraad is echter tegen en hield een onderzoek naar uitbreiding van de huidige overslag aan het Markermeer tot tweemaal toe tegen.

Erik Kijlstra, directeur van Vijfhoek, zei tijdens de uitreiking van de Upcycle City dat een overslaglocatie 'onderdeel is van het plan maar niet direct de inzet'. In een samenvatting van het plan dat Vijfhoek heeft ingediend wordt de loswal ook genoemd. 'Wij willen een loswal realiseren aan het Markermeer binnen een straal van 2 kilometer vanaf het terrein van Vijfhoek', valt er te lezen.

Verantwoordelijk wethouder René Peeters zei op de vraag of de prijs voor het plan ook betekent dat de overslagkade er komt dat 'deze twee zaken volledig los van elkaar staan'. Toen de vraag nogmaals werd gesteld zei hij dat hij 'het niet helemaal kan overzien' en dat het een duurzaam plan is waar niemand tegen kan zijn, aldus de wethouder. Wethouder Mark Pol, die verantwoordelijk is voor de besteding van de 3 miljoen, twitterde kort na de bekendmaking van de winnaar dat de prijs 'losstaat van de discussie over de overslaghaven'. Een opmerkelijke uitspraak gezien een loswal wel degelijk onderdeel is van het plan van Vijfhoek.

Bestemmingsplan staat bouw betoncentrale niet toe
Volgens het bestemmingsplan mag er geen betoncentrale gebouwd worden op het terrein van Vijfhoek aan de Pontonweg. De bouw van een centrale op die plek is niet toegestaan. Daarnaast wil Vijfhoek een puinbreekinstallatie neerzetten die 100.000 puin per jaar kan breken. Ook dit is volgens het bestemmingsplan niet toegestaan en een uitzondering binnen het huidige bestemmingsplan is niet mogelijk. Daarom moet de gemeenteraad zich buigen over de aanvraag en een verklaring van geen bezwaar afgeven. De bespreking van deze verklaring is door GroenLinks, PvdA, SP en Leefbaar Almere geagendeerd en vindt plaats tijdens de politieke markt van 28 september.

Dinsdag meer over het onderzoek naar het duurzaamheidsgehalte van de geplande betoncentrale.

Bekijk in Google Maps

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!