Waarom Kraggenburg precies 60 jaar te boek staat als het Leeuwendorp

KRAGGENBURG • Wo 1 januari 2025 | 10:44 • Woensdag 1 januari 2025 | 10:44

Het dorp Kraggenburg in Noordoostpolder staat al jaren bekend als het Leeuwendorp. De carnavalsvereniging heet 'De Zotte Leeuwkes'. De schaatswedstrijd heet de Leeuwenronde en de winnaar daarvan wordt gekroond tot de Leeuw van Kraggenburg.

De reden voor deze namen voert terug op de jaarwisseling van 1964/1965, woensdag precies zestig jaar geleden. Toen werd de entree van het dorp tot veler verrassing opeens bewaakt door een leeuw. Later dat jaar zou er een tweede bijkomen.

Wat die leeuwen betreft moeten we eerst nog wat verder terug in de geschiedenis. De beeldhouwwerken uit Frans bergsteen (vier in totaal) stammen uit de negentiende eeuw en zijn in 1890 bij een sluis in Amsterdam neergezet. In 1942 wordt het naastgelegen kanaal verbreed tot het Amsterdam Rijnkanaal en moeten de leeuwen weg. Eind jaren veertig duiken ze plotseling op in de nog kale Noordoostpolder.

Emmeloordinfo
Daar krijgen ze in Emmeloord uiteindelijk een mooie plek in het centrum. In 1952 is de polder tien jaar droog en dat vraagt om een monument. Het Leeuwenmonument bij de kruising van de Korte Dreef en de Nagelerstraat is geboren.

Symbool voor zware arbeid
De vier leeuwen symboliseerden de zware arbeid die nodig is geweest om de polder aan te leggen en te ontginnen. De naastgelegen brug over de stadsgracht kreeg de naam Leeuwenbrug.

Emmeloordinfo
Maar in 1964 rijden er steeds meer voertuigen door Emmeloord en het monument met de vier leeuwen belemmert het uitzicht van het verkeer op de kruising. Het kruispunt is té onoverzichtelijk, meent de gemeente. Voordat er een nieuwe plek voor ze is gevonden, worden de leeuwen tijdelijk bij de gemeentewerf opgeslagen. En daar liggen ze tijdens de jaarwisseling nog steeds...

'Tijd voor een stunt'
Een groep van zo'n 15 Kraggenburgers trekt in de nieuwjaarsnacht naar Emmeloord toe. In die tijd zijn oudejaarsstunts nog schering en inslag. Verenigingen en dorpen ontvreemden dan een object uit een rivaliserend dorp of gemeente om zo op een ludieke manier aandacht te trekken. De Kraggenburgers hebben hun zinnen gezet op één van de vier Emmeloordse leeuwen.

Maar in die nieuwjaarsnacht zit de leeuw stevig vastgevroren. De mannen krijgen het beeld nauwelijks van zijn plek. Uiteindelijk lukt het, en op een stille tractor gaat de leeuw mee naar Kraggenburg. Voor Hotel Van Saaze wordt het beeld neergezet. Naar verluidt zat er om de nek van de leeuw een bordje met daarop de tekst: "Verlossing uit verbanning. Ik dank je 1965 maal! Niemand zal mij verwijten. Dat ik wens m'n dagen hier te slijten. Ik ga echt niet aan de haal."

Emmeloordinfo
Leeuw krijgt gezelschap
Omdat er voor de overgebleven leeuwen in Emmeloord toch nog geen nieuwe plek is uitgekozen, mag de vierde leeuw in Kraggenburg blijven staan. Sterker nog: om het setje compleet te maken, komt er nog een tweede leeuw naar het polderdorp toe. Ze complementeren elkaar. De twee leeuwen zijn gespiegeld, waardoor de ene de linkerpoot over de rechterpoot slaat en de andere leeuw vice versa.

In de jaren die volgen zijn de leeuwen ook in Kraggenburg niet veilig voor stunts met oud en nieuw. Rond de jaarwisseling van 1975/1976 wordt één van de twee beelden meegenomen naar Nagele. Deze keer keert de originele leeuw wel weer terug naar zijn inmiddels vaste stekje. Nagele krijgt later een kopie-leeuw in het dorp.

Koekje van eigen deeg
Ook eind 1992 wordt er een poging gedaan om de Kraggenburger leeuwen tijdelijk te ontvoeren. Maar dat is buiten een oplettende dorpsbewoner gerekend. Die ziet dat er ter voorbereiding een gat is gemaakt in het muurtje onder de leeuwen. De stunt wordt doorzien. Als maatregel worden shovels voor de leeuwen geplaatst. Toch wordt met zwaar geschut alsnog een poging gedaan, die jammerlijk mislukt.

Als wraak worden de leeuwen een nacht later onder een dikke laag schuim gespoten. De brandweer moet eraan te pas komen om de beelden weer schoon te krijgen. Sindsdien liggen de Kraggenburger leeuwen rustig bij de entree van hun eigen Leeuwendorp. In 2012 krijgen ze vanwege het EK voetbal een oranje sjaal aangemeten, zodat ze niet 'in hun hempie staan' tijdens het toernooi.

De twee andere originele leeuwen zijn overigens te vinden in de Meldestraat in Emmeloord. Rond de Poldertoren verrezen in 2010 vier replica's. En ook in Amsterdam aan het Amsterdam-Rijnkanaal bewaken sinds 2015 vier kopie-leeuwen hun oude positie uit de negentiende eeuw.

Meer informatie over de negentiende-eeuwse leeuwen en de reis die zij in meer dan 140 jaar hebben afgelegd, vind je HIER en HIER.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel