omroep flevoland

Lelystedelingen gooien nog altijd te veel huishoudelijk afval weg. Dat blijkt uit onderzoek. Weliswaar daalt de hoeveelheid restafval en worden er meer plastic verpakkingen ingezameld, maar eerder gestelde doelen zijn niet gehaald. Wel scheiden inwoners hun afval beter dan in veel andere gemeenten.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeenteraad. Die wilde weten wat de effecten zijn van het zogeheten "omgekeerd inzamelen". Hierbij moeten sinds 2018 restafval, plastic en drinkpakken, papier en groente-, fruit- en tuinafval gescheiden worden aangeleverd.

De onderzoekers plaatsen wel een kanttekening bij de uitkomsten. Het omgekeerd inzamelen was bij hun onderzoek nog niet in heel Lelystad ingevoerd. Twee grote stadsdelen hebben pas net ondergrondse containers en aparte bakken voor plastic gekregen.

192 kilo per inwoner
Op basis van de resultaten uit wijken waar al wel gescheiden wordt ingezameld, blijkt dat Lelystad achterblijft bij de doelen. In plaats van de verwachte 100 kilogram restafval per inwoner zat Lelystad vorig jaar op 192 kilo. Wel is dat aanzienlijk beter dan de 251 kilo per inwoner uit 2012.

Met 192 kilo restafval per inwoner staat Lelystad op de 18e plek van 24 gemeenten, die de onderzoekers met elkaar vergelijken. Noordoostpolder scoort het best met slechts 91 kilo restafval per inwoner, al kwam de gemeente in 2021 in een CBS-onderzoek nog in het nieuws als grootste weggooier van alle soorten afval.

De hoeveelheid gft-afval zit in Lelystad net onder de 100 kilo per inwoner en is bijna gelijk aan 2012. In de coronajaren lag dit boven de 100 kilo. Dat luiers sinds 2022 niet meer in de gft-bak mogen, kan een daling verklaren.

Sinds de invoering van het omgekeerd inzamelen is de hoeveelheid plastic, metaal en drankkartons (PMD) gestegen van circa 10 tot rond de 25 kilo per inwoner. Daar is het effect van de oranje afvalbak voor PMD zichtbaar. De hoeveelheid oud papier ligt op 40 kilo per inwoner en daalt doordat meer post digitaal wordt verstuurd.

Beter scheiden
Bij elkaar blijkt dat in Lelystad 62 procent van het afval wordt gescheiden. Dat is beter dan het landelijk gemiddelde van 60 procent, maar ligt onder de doelstelling van 75 procent. Verwacht wordt dat het percentage verbetert als volgend jaar alle wijken omgekeerd inzamelen.

Opvallend is volgens de onderzoekers dat Lelystedelingen wel "netjes" scheiden. Bij een meting in het afgelopen tweede kwartaal kon slechts anderhalf procent van het PMD-afval niet worden hergebruikt omdat het was vervuild.

In Hengelo werd weliswaar per inwoner veel minder afval opgehaald, maar bleek 99 procent onbruikbaar vanwege vervuiling en moest worden verbrand. In Apeldoorn ging het op 75 procent.

Hogere kosten
Bij de invoering van omgekeerd inzamelen verwachtte de gemeente Lelystad dat de kosten zouden dalen. Dat is niet gebeurd: de kosten zijn juist gestegen, omdat verbranden van restafval landelijk elk jaar duurder is geworden. Voor Lelystad gaat het om een kostenstijging van bijna 10 procent.

Tegelijk is de vergoeding die de gemeente krijgt voor gescheiden PMD-afval sinds 2018 gedaald. Ook is de invoering van het omgekeerd inzamelen in de laatste wijken duurder uitgevallen dan begroot.

Aan deze kostenstijgingen zit ook een keerzijde, zeggen de onderzoekers: "Was omgekeerd inzamelen niet ingevoerd, dan zou de gemeente minder geld verdienen aan PMD en meer moeten betalen voor de verbranding van restafval. De verwachting is dat de investering zich zal terugverdienen. Dit uit zich alleen niet in de gehoopte kostendaling, maar in een minder harde stijging van de kosten."