omroep flevoland

Een server bij datacenter Serverius in Dronten blijkt te zijn gebruikt in een wereldwijde oplichtingszaak, waarbij tienduizenden mensen zijn gedupeerd. Dat blijkt uit onderzoek van televisieprogramma Radar en ethisch hacker Wouter van Dongen. Door gebruik te maken van nepadvertenties met BN'ers werden mensen naar frauduleuze websites geleid.

Zo werd er gebruik gemaakt van platforms als Instagram, TikTok en Facebook. Bekende namen zoals die van Eva Jinek, Herman den Blijker en Jort Kelder werden in nepadvertenties gebruikt voor het promoten van cryptobeleggingen. Zodra iemand daarop klikte, werd diegene naar een frauduleuze website geleid en geadviseerd om geld over te maken en persoonlijke gegevens te verstrekken.

Internationale oplichting
Ethisch hacker Wouter van Dongen dook voor Radar in de oplichtingszaak en kwam erachter dat datacenter Serverius een sleutelrol speelde in het netwerk van Russische criminelen. Naast dat de beheersystemen, databases en landingspagina's op de server stonden, werden ook de persoonlijke gegevens van de slachtoffers in Dronten opgeslagen, zoals namen, e-mailadressen en IP-adressen.

Wat volgens Van Dongen opvalt aan deze zaak is de schaal van het criminele netwerk. "Het feit dat het om minstens 110 miljoen dollar ging, maakt het heel groot." Uit zijn onderzoek kwam naar voren dat de criminelen 4.000 frauduleuze pagina's gebruikten die rouleerden met 3.000 domeinnamen. Daaraan zaten dan weer honderden andere websites verbonden.

Doordat er frauduleus gebruik is gemaakt van BN'ers, zijn er ook veel Nederlanders slachtoffers geworden van de scam. Uit gegevens die Van Dongen ophaalde uit de database van de criminele organisatie blijkt dat 673 Nederlands ten prooi zijn gevallen aan de nepadvertenties. Wereldwijd zijn er gegevens verzameld van meer dan een half miljoen potentiële slachtoffers.

Russische inmenging
Het is niet de eerste keer dat servers van Serverius werden gebruikt voor malafide praktijken. In juli kwam naar buiten dat op servers die het bedrijf verhuurde aan een Russische klant software draaide die zo'n duizend accounts op X nepnieuws liet verspreiden. In 2016 gebeurde het ook al toen de servers werden ingezet door Russische hackers om de Amerikaanse presidentsverkiezingen te verstoren. "Het is opvallend dat Dronten weer naar voren komt", zeg Van Dongen.

Dat het deze keer weer Russen zijn de gebruik maakten van de servers, is volgens Van Dongen geen toeval. "De kans op vervolging is minimaal voor ze", zegt hij. "De Russische overheid boeit het daarnaast ook niet als er westerse slachtoffers worden gemaakt."

Dat de infrastructuur voor een deel in Nederland werd beheerd, is volgens Van Dongen geen toeval. "Nederland is aantrekkelijk, omdat we een goede infrastructuur hebben en hostingkosten laag zijn." Daarnaast ligt ons land geografisch erg gunstig, vanwege de goede verbindingen richting het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

Wel of niet aansprakelijk
Of het bedrijf in Dronten iets te verwijten valt, is nog maar de vraag. Eerder vertelde Brenno de Winter, specialist op het gebied van IT-beveiliging, dat bedrijven zoals Serverius ruimte verhuren op hun computersystemen en niet er op toezien wat de gebruiker ermee doet. "Vergelijk het met de verkoper van een pak papier", zegt de Winter. "Die weet ook niet wat er op geschreven of gedrukt wordt."

Serverius laat in een reactie weten dat ze een strikt beleid hebben tegen criminele activiteiten die plaatsvinden op hun servers. Mocht een klant van hen dit toch doen, dan volgt een onmiddellijke beëindiging van het contract. Op dit moment zeggen ze nauw samen te werken met de politie om ervoor te zorgen dat dit soort praktijken niet meer plaatsvinden in hun datacenters.