omroep flevoland

Is Swifterbant de bakermat van de veeteelt en de landbouw in Nederland? Je zou het bijna denken. Archeologen van de Rijksuniversiteit Groningen en Leiden hebben dierlijk botmateriaal dat al in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw in Swifterbant is gevonden opnieuw nauwgezet onderzocht. Dat is gedaan met de technieken die nu beschikbaar zijn. En dat leverde nieuwe informatie op.

De onderzoekers komen tot de conclusie dat die botten uit de bodem van Swifterbant deels afkomstig zijn van dieren die werden gehouden in kleine kuddes. Het gaat om runderen en om varkens.

Dat betekent dat de mensen van de Swifterbantcultuur ruim 6.200 jaar geleden al aan veeteelt en landbouw deden, vertelt hoogleraar Archeologie Daan Raemaekers van de Rijksuniversiteit Groningen.

De archeologen verbonden aan het onderzoek stellen dat de eerste aanwijzingen van landbouw en veeteelt met dit onderzoek 200 jaar eerder zijn dan tot nu toe werd aangenomen.

Universiteit Groningen

Uit het onderzoek op de botten blijkt iets anders, zegt Raemaekers. "De mensen toen hadden veel meer kennis dan we dachten. Ze dachten na over het houden van de beesten, wat de dieren als voer kregen en hoe ze dieren konden fokken."

De botten werden onderzocht met behulp van isotopen. Daarmee kan de de chemische samenstelling van het materiaal worden bekeken. Te zien is wat de dieren te eten kregen. Uit de gevonden botten blijkt dat er twee afzonderlijke groepen runderen moeten zijn geweest die op verschillende plekken werden gehouden.

De ene groep runderen heeft gegraasd in bossen omdat de botten sporen bevatten die ook te vinden zijn in de botten van wilde herten. De andere groep runderen moet hebben gegraasd op weidegrond.

De afmetingen van de botten werden ook onderzocht. Daaruit blijkt dat de runderen een stuk kleiner moeten zijn geweest dan wilde oerossen. De botten van varkens bleken ook af te wijken van de botten van wilde zwijnen. De onderzoekers denken dat varkens hebben gepaard met wilde zwijnen.

Onderzoek roept vooral nieuwe vragen op
"Waar haalden die mensen de beesten vandaan?", zegt Raemaekers. "Hoe kwamen ze aan de kennis om die dieren te houden, waarom hebben ze hun dieren op verschillende plekken laten grazen?" Het onderzoek op de botten levert nieuwe informatie op maar het onderzoek betekent vooral dat de archeologen allerlei nieuwe vragen stellen.

Raemaekers zou graag nieuwe opgravingen rondom het huidige Swifterbant willen doen maar of daar ook tijd en geld voor is, dat durft hij niet te zeggen.

Het gaat de hoogleraar net even te ver om Swifterbant de bakermat van de veeteelt of de landbouw te noemen. "We weten dat er in Duitsland al duizend jaar eerder vee werd gehouden." Maar de vondsten in Swifterbant zijn wel de oudste vondsten tot nu in Nederland.

Raemaekers beschouwt Flevoland als een archeologische schatkamer. Na de Swifterbantcultuur kwam het gebied duizenden jaren lang onder water te staan. En dat betekent dat resten zeer goed bewaard zijn gebleven. "Als wij het nu niet onderzoeken dan blijft het materiaal heel goed bewaard in de bodem, waar het nu is. En dan is het aan de archeologen van de toekomst om dat onderzoek te doen. Met nóg betere technieken."