omroep flevoland

In één klap je huis en vrijwel al je bezittingen verliezen. Het overkwam Andy en Mirelle Stierman uit Lelystad vorig jaar door een enorme gasexplosie. Op het moment van de knal waren ze samen met hun drie kinderen op vakantie in Overijssel. Daardoor vielen er wonder boven wonder geen gewonden.

Ook in de twee naastgelegen huizen, die eveneens beschadigd raakten, bracht iedereen het er zonder grote kleerscheuren vanaf. Het enige slachtoffer viel een paar dagen later: Ivy, één van de drie katten die in het huis verbleven op het moment van de explosie.

Nu, acht maanden na de klap, is het herstel van de woning van Andy en Mirelle begonnen. Vrijwel alles moet opnieuw worden opgebouwd. Alleen de vloeren en een aantal muren konden behouden blijven.

"Het is een boog die altijd gespannen staat"

Enorm veel regelwerk
"Er komt van alles bij kijken waar je van tevoren nooit over nagedacht hebt", zo vertelt Andy. Want hoewel veel een kwestie van verzekeringswerk is, betekent dat allerminst dat je zorgeloos achterover kunt leunen. Hij wil dat anderen weten waarin je terechtkomt als je huis plotseling verwoest raakt door een explosie of brand. "Wij zijn niet op ons mondje gevallen en weten wel enigszins wat je moet doen. Maar lang niet iedereen is dat."

En zelfs voor Andy en Mirelle is het soms een enorm frustrerend proces. "Telkens als je denkt: 'Nu hebben we het onder controle', dan komt het volgende probleem alweer om de hoek kijken." Een boog die altijd gespannen staat, zo omschrijft Andy het.

Relativeren
Toch blijven ze optimistisch over de toekomst en relativeren ze vaak. "We hebben veel erger meegemaakt", zegt Andy terwijl hij wijst naar de tatoeage op zijn arm. Daarop staat de naam Lucas, hun in 2018 op jonge leeftijd overleden zoontje.

Dat een van de brandweermannen de urn met as en het enige fotoboek uit de brandende woning wist te redden, is iets waarvoor ze de brandweer later uitgebreid bedankt hebben.

Dichtbij hun eigen huis zitten is praktisch en fijn, vooral voor de kinderen. Maar soms ook confronterend. "Je bent er nooit even helemaal weg van", zegt Andy.

"Alles wat we hadden paste in één auto"

Foto van ontploft huis
Terug naar de ochtend van 28 juli. Andy springt meteen in de auto naar Lelystad als hij op zijn vakantieadres te horen krijgt wat er met zijn huis is gebeurd.

"Ik had een oproep van de buurvrouw gemist en stuurde een appje terug met 'Hé, je hebt gebeld?' Ik ging ervan uit dat het over de katten ging ofzo. En toen kreeg ik dus een foto waarop ik zag dat m'n huis was ontploft."

"Ik ben meteen naar de balie gelopen en heb gezegd 'Jongens luister: dit speelt er bij ons. Ik heb geen huis meer, kan ik hier een week langer blijven?' En dat kon gelukkig."

Wel moest er verhuisd worden van het ene naar het andere huisje op het vakantiepark. Op dat moment dringt het besef bij het stel door dat ze bijna niks meer hebben.

"Terwijl we bezig zijn met het inladen van de spullen zeg ik: 'Zit alles nu in de auto? En Andy's antwoord was: 'Alles wat we nu hebben past in één auto ja.' Dan raakt het je. Die opmerking en de realisering dat alles wat je hebt in één stationwagen past."

Oorzaak?
Wat de gasexplosie precies veroorzaakt heeft is nooit helemaal duidelijk geworden. De brandweer concludeerde na twee maanden dat 'het meest waarschijnlijk is' dat de gaslekkage is veroorzaakt door een meterkastbrand. Daar zou kortsluiting zijn ontstaan.

Meterkastbranden ziet de brandweer vaker, "Maar deze combinatie van factoren is zeer bijzonder en is - voor zover wij weten - niet eerder voorgekomen", zo schrijft de brandweer in het onderzoeksrapport.

De inzet van Salvage is gericht op het voorkomen dat de schade erger wordt en regelt als het nodig is onderdak voor de eerste nacht. Ook wordt er advies gegeven over het verdere vervolg. Daarna is het de verzekeringsmaatschappij die het overneemt. Die schakelt een expert in om de schade vast te stellen en de verdere afhandeling op zich te nemen.

Contra-expert
Vergeleken met een grote verzekeraar heb je als slachtoffer maar weinig kennis. Advies dat slachtoffers meekrijgen is dan ook: neem een contra-expert in de arm. Dat is iemand die je belangen behartigt en als het nodig is de strijd met de verzekering aangaat. Je bent vrij te kiezen wie je als contra-expert in de arm neemt en de verzekeraar vergoedt het.

"Ik heb geloof ik vijf of zes contract-experts die zich vrijwillig hebben aangeboden bij ons", vertelt Mirelle. "Dat is verbazingwekkend. En dan ook gewoon een brief naar het adres dat geëxplodeerd is sturen."

Toen die brieven aankwamen hadden Andy en Mirelle al lang iemand in de arm genomen. "Die stond 's ochtends al meteen op de stoep." Het is een expert waarmee ze in het verleden ook al wel eens contact hebben gehad.

Iemand hebben die voor je opkomt is fijn, zo merken Andy en Mirelle in de maanden die volgen. Want er moet een hoop gedaan worden. Zoals per kamer van het verwoeste huis een inventarislijst maken met daarop alles dat voor de explosie en brand aanwezig was.

"KPN begon te zeuren dat ze hun modem terug wilden", zo geeft Mirelle als voorbeeld. "En dan kan je uitleggen 'Het modem is er niet, het is gesmolten, het is geëxplodeerd. Je mag een doosje as hebben als je wilt.' Maar toch blijven ze daar hangen in hun klantenservice-scripts."

Een ander voorbeeld: Vitens. "Daar wilden we het drinkwatercontract van het geëxplodeerde huis stopzetten", gaat Mirelle verder. Daar hoort normaal gesproken ook het inleveren van je watermeter bij. "Ik zeg: maar er zit niks meer. 'Ja maar u moet hem inleveren.' Ja, maar hij is er niet! 'Ja maar ons protocol zegt dat er altijd een watermeter moet worden ingeleverd."

"Het komt erop neer dat ze eigenlijk volgens een script werken", vult Andy aan. "En in dit soort situaties daar niet van kunnen afwijken."

Ook bij de zoektocht naar een tijdelijke woning staken Andy en Mirelle zelf de handen uit de mouwen. Hoewel vanuit de gemeente hulp werd geboden, voldeden de woningen die snel beschikbaar waren niet aan de eisen. Hun tijdelijke huis vonden ze zelf op Funda.

Waar Andy en Mirelle de meeste slapeloze nachten van hebben gehad? De onzekere situatie toen de gemeente aangaf dat herbouw van de woning gasloos moest. Zoals voor alle nieuwbouwwoningen tegenwoordig het geval is.

Met de explosie nog vers in het geheugen is 'van het gas af' iets wat Andy en Mirelle graag willen, maar zo makkelijk is dat nog niet. De verzekering gaat financieel gezien namelijk uit van het herbouwen van de oude woning. Zonder de kostbare aanpassingen die nodig zijn om van het gas af te komen.

Half november worden ze uitgenodigd voor een bijeenkomst op het stadhuis. 'Voor een gesprek over de gassituatie rondom de woning', zo luidde de boodschap. "Dan weet je eigenlijk nog niks", zegt Andy. "Dan ga je met bouw en woningtoezicht bellen. Zo van: wat is hier nou aan de hand? Dan ga je met stadstoezicht bellen: wat is hier nou aan de hand?" Het zorgt voor veel onzekerheid.

Uiteindelijk stemt de gemeente ermee in dat de herbouw niet gasloos hoeft te worden. En dus levert het geen financieel probleem met de verzekeraar op.

"Het is alsof je er een baan bij hebt gekregen eigenlijk, met al dat geregel", zo geeft Andy aan. "Dat is één van de redenen waarom ik uiteindelijk ben uitgevallen op mijn werk, omdat ik meer tijd bezig was met het regelen van alles rondom je eigen woning dan iets anders."

In dat opzicht zou het wat Andy betreft ook mooi zijn als er een partij is die slachtoffers al het gedoe en regelwerk uit handen neemt.

"Waar ze zeggen: 'We gaan het in orde maken.' Als we je echt nodig hebben, dan vallen we je wel lastig, maar dat proberen we niet elke vijf minuten te doen. Of elke dag. We maken dan een lijst en één keer in de week spreek je alles door en voor de rest gaan wij het regelen. Maar er is niemand die dat doet."

Als hij straks weer aan het werk gaat wil hij graag een meer maatschappelijke functie. Anderen bijstaan die iets vergelijkbaars is overkomen: Andy zou er meteen voor tekenen. "Ik weet nu wat er allemaal op je afkomt. Die kennis kan ik inzetten."

Grote vraag is alleen: bij welke instantie kan je in deze functie aan de slag? Het antwoord op die vraag is nog niet gevonden.

Toch nog een keer verhuizen?
De oplevering van de woning staat inmiddels gepland voor eind juni, dus in principe zou het moeten lukken om binnen de deadline van één jaar na de verwoesting te blijven. Maar of ze er dan met een fijn gevoel zullen wonen, dat is de vraag.

"Voor nu staat het in de planning dat we teruggaan", zegt Mirelle. "Maar het kan best zijn dat als we er eenmaal zitten, we er anders tegenaan kijken." Als iemand van het gezin zich er straks niet veilig voelt: "Dan staat er binnen drie seconden een bord in de tuin." Dat geldt ook als de kinderen dat aangeven, voegt ze daaraan toe. "Want het gevoel van veiligheid, dat maakt je thuis."