omroep flevoland

Met het vertrek van BBB-gedeputeerde Jurie van den Berg uit de provinciale politiek is de discussie over wachtgeld ook in Flevoland weer actueel. Met name de timing van zijn vertrek roept vragen op. Om te snappen waar die kritiek vandaan komt, leggen wij de regeling in dit artikel uit.

Élke Nederlandse werknemer die ontslagen wordt, ontvangt als hij lang genoeg gewerkt heeft daarna een werkloosheidsuitkering (WW). De eerste twee maanden na ontslag ontvang je 75 procent van het laatst ontvangen loon. Daarna wordt dit teruggebracht tot 70 procent voor maximaal twee jaar.

Je hebt in deze periode een sollicitatieplicht dus je moet zelf actief op zoek naar nieuw werk. Vind je een nieuwe baan, dan stopt de WW. Tenzij je een stuk minder gaat verdienen, dan wordt je salaris aangevuld. Als je zélf ontslag neemt dan ontvang je daarna geen WW.

Welke regels gelden voor politici?
Dat zijn dus de regels die gelden voor de gemiddelde Nederlander. Voor publieke figuren zijn er andere regels. Voor hen bestaat vanaf 1969 de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA). Deze geldt alleen voor fulltime functies: je kunt dan denken aan ministers, Kamerleden, burgemeesters, wethouders en dus ook gedeputeerden. Raadsleden en Provinciale Statenleden vallen buiten deze wet omdat zij deeltijdbanen hebben.

De huidige uitkering is bedoeld als vangnet omdat een politieke functie vaak meer onzekerheid met zich meebrengt dan een baan in het bedrijfsleven. Ook zou er dankzij de wachtgeldregeling minder schroom moeten zijn voor politici om mogelijk impopulaire beslissingen te nemen.

Hoe werkt het?
Wachtgeld voor politici wordt minimaal twee jaar en maximaal drie jaar en twee maanden uitgekeerd na je ontslag of vertrek uit de politiek. Die tijd hangt samen met hoe lang je in functie bent geweest. Heb je twee jaar en zes maanden gewerkt als gedeputeerde of Kamerlid, dan heb je net zo lang recht op wachtgeld. Heb je korter dan twee jaar gewerkt dan heb je recht op de minimumtermijn van twee jaar.

Hier zit wel een ondergrens aan. Je moet namelijk minimaal drie maanden hebben gewerkt om twee jaar wachtgeld te kunnen krijgen. Ben je korter dan drie maanden in dienst geweest dan houdt het op bij een uitkering van zes maanden. De ondergrens is ingebouwd na het vertrek van oud-staatssecretaris Bijlhout in 2002. Zij vertrok al na een paar uur, maar had wel recht op tweeënhalf jaar wachtgeld.

Verschil met normale WW?
Er zijn twee grote verschillen tussen de standaard WW-regeling en het wachtgeld voor politici. Dat is allereerst natuurlijk de hoogte van de uitkering. Politici als gedeputeerden, wethouders en ministers krijgen een aanzienlijk maandsalaris, veel hoger dan de gemiddelde Nederlandse werknemer.

Daarnaast is het grote verschil dat je als politicus ook wachtgeld krijgt als je zelf ontslag neemt. Dat is bij WW uitgesloten. Zelfs al heb je als politicus een enorme affaire achter de rug. Bij eigen ontslag geldt de wachtgeldregeling nog steeds. Hierbij speelt ook mee dat bij de keuze voor een vrijwillig vertrek bijvoorbeeld ook sprake kan zijn van druk door de partij of collega's. De vraag is dan hoe vrijwillig het genomen besluit is.

Ook bij Van den Berg werd er ernstig aangedrongen op zijn vertrek. Dinsdag diende hij zijn ontslag uiteindelijk zelf in bij commissaris van de Koning Leen Verbeek. De kans is groot dat hij anders door Provinciale Staten de laan was uitgestuurd.

Waarom de ophef nu?
De ophef over zijn potentiële wachtgeld hangt samen met de timing van zijn vertrek. Vorige week kwam Jurie van den Berg in Provinciale Staten in opspraak. Toen werd ook duidelijk dat de gedeputeerde al sinds 18 september ziek thuis zat. Op dat moment was hij nog minder dan drie maanden werkzaam als provinciaal bestuurder.

Van den Bergs installatie

Hoe hoog is de uitkering?
Voor vertrokken politici is de werkloosheidsuitkering in het eerste jaar na vertrek of ontslag tachtig procent van het laatst ontvangen loon. In het tweede jaar zakt dit naar zeventig procent. Vind een ontslagen politicus een nieuwe baan met een lager salaris, dan wordt dat salaris aangevuld met wachtgeld tot de tachtig procent in het eerste jaar, of de zeventig procent in het tweede jaar.

Op dit moment ligt het salaris van een gedeputeerde op 9.976 euro bruto per maand. Volgens de provincie komt daar ook nog het volgende bij: "Gedeputeerden ontvangen een vakantie-uitkering van 8 procent en een eindejaarsuitkering van 8,3 procent over de bezoldiging. Ook is er een vaste maandelijkse vergoeding voor de uitoefening van het ambt van € 393,50."

Een ontslagen politicus kan ook afzien van de wachtgeldregeling of het aanvullen van loon van een eventuele nieuwe baan. Maar volgens de Boer Burger Beweging maakt Jurie van den Berg sowieso gebruik van de regeling tot hij een nieuwe baan vindt. Wel gaat hij hard aan de slag om die nieuwe baan zo snel mogelijk te vinden. Om daarmee 'zo kort als mogelijk gebruik te maken van de wachtgeldregeling'. Of dat betekent dat hij ook afziet van het aanvullen van zijn salaris bij een potentiële nieuwe baan is onduidelijk.