omroep flevoland

Flevoland verstrekt wel degelijk financiële steun aan bedrijven buiten de provincie die hier niet of nauwelijks actief zijn. Ontwikkelingsmaatschappij Horizon Flevoland ontkent dit, maar uit onderzoek van Omroep Flevoland blijkt dat er tonnen worden uitgeleend aan ondernemingen die elders in het land gevestigd zijn. Hierdoor komen miljoenen euro's, die bedoeld zijn voor het versterken van de Flevolandse economie, niet op de juiste plaats terecht. Bovendien druist het in tegen de afspraken met de provincie en tegen de voorwaarden die Horizon Flevoland zelf aan de bedrijven stelt.

Horizon Flevoland is een regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM) die in het leven is geroepen om het midden- en kleinbedrijf te ondersteunen met advies en geld. Het belangrijkste doel is om de regionale economie aan te jagen en werkgelegenheid te scheppen. Dit gebeurt in opdracht van de provincie Flevoland, de enige aandeelhouder van Horizon. In de afgelopen vijf jaar stortte de provincie bijna 15 miljoen euro in de fondsen die Horizon beheert. Dit jaar komt daar waarschijnlijk nog vier miljoen bij.

Horizon heeft in totaal vijf fondsen waar het uit kan putten, maar in dit verhaal draait het hoofdzakelijk om het TMI Proof of Concept Fonds, kortweg POC Fonds. Bedrijven met een innovatief product kunnen daar geld uit lenen om de haalbaarheid van het idee te toetsen en het verder te ontwikkelen. Het geld dat Horizon hiervoor verstrekt, wordt risicodragend kapitaal genoemd. Dat betekent dat het niet zeker is of de financiële steun door de ondernemer kan worden terugbetaald. De omvang van de leningen verschilt, maar in de meeste gevallen gaat het om vier ton per ondernemer. Soms loopt dat bedrag op tot acht ton. Om een beroep te kunnen doen op het POC Fonds moet een bedrijf in Flevoland zitten, of hiernaartoe verhuizen.

"BubbleFlush was toevalstreffer"
Een paar weken geleden berichtte Omroep Flevoland over de BubbleFlush van het bedrijf Tranzero. De moderne toiletreiniger werd ontwikkeld met behulp van een Flevolandse lening. Maar het apparaat wordt gemaakt in een sociale werkplaats in Zuid-Holland en de directeuren staan daar ook ingeschreven. Directeur Ger de Bruin van Horizon gaf toe Flevoland op deze manier te weinig van de verstrekte lening profiteert. Het bedrijf wordt verplicht naar de provincie te verhuizen.

De Bruin noemde het voorbeeld van de BubbleFlush een toevalstreffer. Normaal zou er goed worden gecontroleerd of het geld inderdaad naar Flevolandse MKB-ers gaat. Maar een lijst van ondernemers die leningen ontvingen werd vanuit Horizon niet aan Omroep Flevoland verstrekt. De redactie vond desondanks een kleine 30 ondernemingen die vanuit Horizon ondersteuning kregen. Vijf ervan hebben niet of nauwelijks een relatie met de provincie. Er worden geen activiteiten ontplooid of banen gecreëerd, en als de bedrijven al in Flevoland staan ingeschreven, dan is dat vooral een papieren werkelijkheid.

De vijf
Het allereerste bedrijf dat een beroep deed op het zogenoemde POC Fonds van Horizon was T-Soles, dat met behulp van scans en een 3D-printer moderne steunzolen maakt. Het bedrijf staat geregistreerd op unit 001 aan de P.J. Oudweg in Almere. Maar initiatiefnemer Caroline van Heijkamp geeft toe dat de productie daar niet plaatsvindt. De printer staat namelijk in Eindhoven. Pas als de onderneming in de toekomst groeit, dan zou de extra administratie voor arbeidsplaatsen in Almere kunnen zorgen.

Inuka BV is gespecialiseerd in coaching. Het ontving vanuit Flevoland een lening van vier ton en hoewel het is ingeschreven op een adres in Almere, is er verder geen binding met de provincie. Oprichter en directeur Robin van Daalen zegt dat Inuka hier geen werknemers heeft. De coaches werken vanuit het hele land en vergaderen eens per week. Dat is altijd op een andere locatie in Nederland, soms is dat Almere.

De juridische zoekmachine Bluetick leende eveneens vier ton van Horizon maar kreeg daarnaast financiële steun van twee investeringsfondsen uit Amsterdam. Dat is volgens LinkedIn en verschillende vakbladen ook de plaats waar de startup gevestigd is. Bij de Kamer van Koophandel wordt als statutaire zetel, oftewel de formele woonplaats van de onderneming, Den Bosch genoemd.

Het verhaal achter unit 001
Het bezoekadres van het bedrijf achter de zoekmachine zit wèl in Almere, in unit 001 van een bedrijfsverzamelgebouw aan de P.J. Oudweg 41. Dezelfde plek waar op papier ook T-Soles kantoor houdt. Omroep Flevoland ging er langs, maar trof er geen medewerkers of bedrijfsactiviteiten aan. Unit 001 bleek bij navraag ook niet gehuurd te worden door Bluetick of T-Soles, maar door de verstrekker van de leningen zelf: Horizon Flevoland.

Tijdens een telefonisch interview erkent een van de bestuurders van Bluetick dat het bedrijf maar weinig arbeidsplaatsen heeft opgeleverd vanwege de kleinschaligheid. Af en toe werd er gebruik gemaakt van flexplekken in het Almeerse verzamelgebouw, maar dat was niet op dagelijkse basis. Inmiddels is de zaak verkocht aan uitgeverij SDU uit Den Haag. Op de vraag of de Flevolandse lening is afgelost, wil de bestuurder geen antwoord geven.

We blijven nog even bij unit 001 aan de P.J. Oudweg in Almere, want hier is ook VanBoven ingeschreven. Dat bedrijf kreeg ook een lening uit het POC Fonds. Maar nader onderzoek leert dat deze specialist in het voorspellen van oogsten officieel in Den Haag zit. En dat komt ook overeen met de gegevens op LinkedIn.

De bestuurder van VanBoven wil geen antwoord geven op de vragen of de onderneming in Flevoland actief is en voor werkgelegenheid zorgt. Duidelijk is wel dat de startup vorig jaar is overgenomen door Bioscope uit Wageningen. Over het afbetalen van de Flevolandse lening worden geen uitspraken gedaan.

Verbaasde receptioniste kent bedrijf niet
Een stukje verderop in Almere, aan het Mandelaplein nummer 1, zitten ook kantoren. Volgens het handelsregister van de Kamer van Koophandel zit Stabican daar, in een ruimte boven in het gebouw. Stabican verwerkt wietplanten tot grondstof voor medicijnen. Het deed een beroep op verschillende fondsen van Horizon en kreeg daardoor in totaal acht ton aan steun om zichzelf te ontwikkelen.

Als we langsgaan, kijkt de medewerker van de gemeenschappelijke receptie verbaasd op. Ze kent Stabican niet en kijkt voor de zekerheid in de boeken. Dan wordt duidelijk dat er hier geen mensen van dit bedrijf werken, zelfs niet af en toe. Mandelaplein 1 wordt door de firma alleen als "virtual office" gebruikt, zo vertelt ze. De post kan hier naar toe worden gestuurd, maar voor een bezoek aan het bedrijf moeten we hier niet zijn.

Het telefonische contact wat volgt, verloopt wat stroef. De directeur van Stabican wil niet zeggen of er in Flevoland geproduceerd wordt. Voor meer informatie verwijst hij naar de ontwikkelingsmaatschappij Horizon, maar die wil geen informatie over bedrijven met ons delen.

Ook andere provincie steekt geld in Stabican
Nader onderzoek leert dat er in een andere provincie, Noord-Brabant, wel aan de grondstof voor medicijnen wordt gewerkt. Dat gebeurt in Bergen op Zoom. Het bedrijventerrein Green Chemistry Campus daar meldt in september 2022 dat Stabican er zelfs gaat uitbreiden met behulp van een stimuleringsregeling van de gemeente Bergen op Zoom en de provincie Noord-Brabant.

Birch doet vervolgens aanbevelingen om de doeltreffendheid en efficiency van de fondsen van Horizon te verbeteren: "Herpositionering en vernieuwing is noodzakelijk met het oog op risicobeheer, transparantie en aansluiting op actuele thema's (...)"

Omroep krijgt rapport niet
Bovenstaande zinsneden uit de jaarplannen van Horizon waren voor Omroep Flevoland aanleiding om het hele onderzoeksrapport op te vragen. Helaas wilde de ontwikkelingsmaatschappij dit niet verstrekken, omdat het een vertrouwelijk intern rapport betreft. De provincie Flevoland weigerde ook om het stuk vrij te geven.