omroep flevoland

Het klinkt als een spannende Netflix-serie, maar voor de 76-jarige Emmeloorder Sybe Schaap was het lange tijd de keiharde werkelijkheid: achtervolgd en afgeluisterd worden door de geheime dienst. Archiefstukken die inmiddels openbaar zijn, tonen aan dat hij in de jaren '80 op de voet werd gevolgd door de StB, de geheime dienst van het voormalige Tsjecho-Slowakije.

Schaap is vooral bekend door zijn werk als politicus en dijkgraaf, maar tijdens de Koude Oorlog was hij ook actief in Oost-Europa. Als westerse filosoof gaf hij in het geheim lezingen bij Charta 77, een burgerrechtenorganisatie die het opnam tegen misstanden onder het communistische regime van Tsjecho-Slowakije.

Charta 77 werd nauwgezet gevolgd door de geheime dienst, en Sybe Schaap onderging datzelfde lot. Na de politieke omwenteling van het Oost-Europese land kreeg de Emmeloorder de archieven van de StB in handen. Daarin zitten foto's van de filosoof zelf, het hotel waarin hij verbleef en zijn auto. Ook wordt er door geheim agenten uitgebreid verslag gedaan van wat Schaap deed en op welke tijdstippen.

Hotelkamer doorzocht
Hoewel de Emmeloorder nooit erg bang is geweest, geeft hij wel toe dat de sfeer in de loop van de jaren grimmiger werd. Zo werd zijn hotelkamer overhoop gehaald en doorzocht, werd er ingebroken in zijn auto en werd hij aangehouden bij de grens. Zijn vingerafdrukken werden afgenomen en hij mocht drie jaar lang het land niet meer in.

Ondanks dat vreesde Schaap vooral voor de veiligheid van de mensen van Charta 77, die meer risico liepen. Om die reden ging hij voorzichtig te werk. Onderling werden er bijvoorbeeld nooit namen, data of plaatsen genoemd, omdat de geheime dienst hen continu afluisterde. In die jaren leerde de filosoof ook om nooit iemand ècht te vertrouwen. Zelfs bij vrienden of goede bekenden was hij op zijn hoede.

Wantrouwen
De ervaringen maakten hem wantrouwend, iets wat hij pas later weer kwijtraakte. Door de huidige politieke situatie kan Sybe Schaap tegenwoordig in vrijheid zijn geliefde Tsjechië bezoeken. Hij verblijft er grote delen van het jaar.