#todb De Houtribdijk, moet die blijven of moet ie weg?
Het is een vreemde kronkel in het anders zo strakke polderlandschap: De Houtribdijk. Voor de dijk die Lelystad met Enkhuizen verbindt, waren eerst hele andere plannen. Dat liep anders en nu is het vooral een snelle verbinding naar de andere kant van het land. Toch zorgt de dijk ook voor natuurproblemen in het Markermeer. In dit artikel lees je het verhaal van de Houtribdijk en beantwoorden experts de hamvraag: moet de dijk blijven of moet ie weg?
Bekijk hier de aflevering van Tot op de Bodem over de Houtribdijk:
De dijk werd aangelegd tussen 1963 en 1976 en zou de noordoostelijke buitenrand worden van de geplande Markerwaard. De derde en laatste polder van Flevoland. Deze polder tussen Lelystad, Enkhuizen, Hoorn en Almere, dankte haar naam aan het eiland Marken. Dat zou net als Urk worden opgenomen in het nieuwe polderlandschap.
Dit zijn een aantal schetsen van die tijd:
Van twee kanten werd een begin gemaakt aan de Markerwaard. In 1957 sloot een nieuwe dijk tussen Marken en het vasteland: Marken was voortaan geen eiland meer, maar een schiereiland. Aan de andere kant bouwde men de dijk tussen Lelystad en Enkhuizen. Op 4 september 1975 werd het laatste gat in de aanleg van de dijk gedicht en daarmee werd het Markermeer geboren. De kosten van de Houtribdijk bedroegen 130 miljoen gulden. Het begin voor de polder was er, maar toch gingen uiteindelijk de plannen van tafel.
Vanuit de maatschappij kwamen steeds meer tegengeluiden. Verschillende milieuorganisaties verzetten zich tegen de komst van de nieuwe polder. In de jaren 80 nam de twijfel ook in de politiek toe en werd de verdere aanleg uitgesteld.
Zo werd de dijk gebouwd:
Hoe nu verder?
De Houtribdijk was natuurlijk niet zomaar weg te halen. Inmiddels had de dijk zich ook ontpopt tot een handige verbindingsroute tussen Noord-Holland en Midden Nederland. Maar over de consequenties van de aanleg van de dijk voor het omliggende water was niet nagedacht.
Door het afsluiten raakte het water troebel en dat had desastreuze effecten op de vis- en vogelstand. Het onderwaterleven liep terug en waterplanten groeiden slecht of helemaal niet meer. De oorzaak daarvan weet Elsa Pater, boswachter op de Marker Wadden van Natuurmonumenten. Ze legt uit dat de wind ervoor zorgt dat het zand van de bodem blijft stuiven. Daardoor blijft het water troebel en krijgen waterplanten geen daglicht en vissen en vogels vervolgens geen eten.
De aanleg van de eilandengroep, de Marken Wadden is een poging om dat te stoppen. De buitenste eilanden zijn een soort windbreker voor al het water dat er tussen ligt. Dat water blijft dus relatief kalm, waardoor het zand naar de bodem zakt. "Je ziet dan ook dat er steeds meer planten en dieren terugkomen in dit gebied, juist omdat het zonlicht de bodem weer kan bereiken."
De IJsselmeervereniging is ooit opgericht om de bouw van de Markerwaard te stoppen. De vereniging vind het niet realistisch om de dijk weg te halen omdat dat ook weer veel gevolgen heeft voor de natuur en de economische waarde van de dijk te groot is. Wel zou ze graag zien dat er meer aandacht komt voor de natuur bij de dijk. De vereniging wil het liefst dat er sluizen komen om de vissen en de waterafvoer makkelijker te regelen.
Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat, noemt het Markermeer ook wel de 'nationale regenton'.
De dijk heet officieel de Houtribdijk. De gemeente Lelystad noemt het gedeelte van de dijk dat binnen de gemeentegrenzen valt Markerwaarddijk. De provincie Flevoland beheert de weg en het fietspad en noemt de dijk ook Markerwaarddijk. De gemeente Enkhuizen noemt het gedeelte van de dijk dat binnen de gemeentegrenzen valt de Sluisweg.
Natuur
Dat de dijk blijft, staat als een paal boven water. Tussen 2017 en 2020 is de dijk nog versterkt en is het Trintelzand aangelegd. Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor de aanleg, noemt dit ook wel de 'snackbar van het Markermeer'. Een klein natuurgebied aan de dijk, waar vogels kunnen broeden en waar veel eten beschikbaar is.
De afgelopen jaren is de natuurfunctie van het Markermeer steeds belangrijker geworden. Zowel Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat als de IJsselmeervereniging zien ook de ontwikkeling dat natuur steeds belangrijker is geworden rondom het Markermeer.
...Omdat de Markerwaard er nooit is gekomen, klopt de naam 'dijk' eigenlijk niet. Een dijk is een waterkering met land erachter. In dit geval worden watergebieden van elkaar gescheiden, en daarmee gaat het om een dam.
Dat de Houtribdijk hier nu ligt is erfgoed van een andere tijd met een andere visie op Nederland en op de natuur. De plannen van de Markerwaard zijn vooralsnog van tafel. Met de toenemende waarde van natuur in de polder lijkt de kans groter op het 'Markernatuurgebied' dan ooit nog de komst van de Markerwaard.
Nog niet uitgelezen? Bekijk dan deze artikelen eens:
- De belangrijkste brug van Flevoland blijft nog even
- Hierom werd dit stuk polder na de drooglegging weer water
- Daarom staat er een lichtwachterswoning in de polder
Nog niet uitgekeken? Kijk hier de aflevering over de Oostvaardersplassen terug:
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!
gerelateerde artikelen
-
Kasteel Almere is nog steeds een bouwval, dit had het kunnen zijn
ALMERE • Za 30 december • Zaterdag 30 decemberAls je op de A6 bij Almere Stad rijdt, kun je er niet omheen: je ziet door de bomen een enorm betonnen geraamte. Een niet afgebouwde betonnen toren, die een deel van de skyline van Almere al ruim twin...
-
Video
Hierom kan je niet je rijbewijs halen in Lelystad
LELYSTAD • Zo 24 december • Zondag 24 decemberJe mag niet afrijden voor je rijbewijs in Lelystad. Voor het doen van je rijexamen moet je uitwijken naar Harderwijk of Emmeloord. Maar waarom is dat eigenlijk zo? Jaap en Marvin zoeken het uit in dez...
-
Hierom kan je niet je rijbewijs halen in Lelystad
FLEVOLAND • Za 23 december • Zaterdag 23 decemberAls je in de auto of op de fiets zit in Lelystad, valt je misschien wel iets op: of de fietsers gaan over je heen, of de auto’s rijden onder je door. Dit komt omdat Lelystad op een unieke manier het v...
recent nieuws
-
Nabestaanden van teruggevonden wrak UK 154 willen plek in Noordzee bezoeken
URK • Za 31 augustus • Zaterdag 31 augustusNabestaanden van de vermiste Urker kotter UK 154, die na zevenenvijftig jaar is teruggevonden, willen de bewuste plek in de Noordzee bezoeken. Het schip verging tijdens een storm op 17 oktober 1967. D...
-
Veel belangstelling voor vijfde editie Lelystadse Oogstdag: "Uitmuntend, zo lekker"
LELYSTAD • Za 31 augustus • Zaterdag 31 augustus"Een 10+. Uitmuntend, zo lekker!" Reacties die te horen zijn op de Oogstdag in Lelystad. Omdat het de vijfde editie is, kunnen bezoekers ook aan tafel genieten van een net geoogst gerecht, terwijl ze...
-
Voorbereiding voor bouw verslaafdenopvang Domus in Almere Poort mag doorgaan
ALMERE • Za 31 augustus • Zaterdag 31 augustusDe voorbereidingen voor de bouw van het nieuwe wooncomplex voor verslaafden in Almere Poort, worden niet tijdelijk stilgelegd. De Stichting Bezwaar Wooncomplex Verslaafden Almere Poort had hiervoor ee...