omroep flevoland

Bewoners van Almere Poort die tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in maart niet stemden, deden dat vooral vanwege een gebrek aan vertrouwen in de politiek. Ook voelen zij een te grote afstand tot de gemeente, waarbij de zogeheten niet-stemmers het gevoel hebben dat de gemeente niks voor hen doet. Dat blijkt uit een onderzoek van onderzoeksbureau EMMA in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Het onderzoek is gehouden in vijf gemeenten waar de opkomst laag was, in Almere, Den Haag, Den Helder, Oldambt en Weert. In sommige gevallen, zoals in Almere, is specifiek naar wijken gekeken. Voor het onderzoek zijn gesprekken gevoerd met gemeenteambtenaren, mensen op straat en zogeheten sleutelfiguren. Dat zijn mensen die een belangrijke rol in de wijk hebben, zoals bijvoorbeeld een wijkagent, huisarts en een docent.

Burgemeester geschokt van opkomstcijfer
In Almere Poort was de opkomst 31,5 procent en in de hele gemeente was dat 39.9 procent. Alleen Rotterdam en Roosendaal scoorden nog lager. Waarnemend burgemeester Ank Bijleveld gaf na de verkiezingen aan 'geschokt' te zijn door het lage opkomstcijfer.

In het onderzoek van EMMA is geprobeerd te achterhalen wat de oorzaak van de lage opkomst is. Daarvoor is ook gekeken naar het soort mensen dat in een wijk woont. In Almere Poort zijn het vooral relatief jonge mensen. Verder is deze wijk de meest diverse wijk van Almere met een grote Surinaamse gemeenschap en veel expats. De bewoners zijn volgens het onderzoek sterk op zichzelf gericht en ze hebben geen interesse in politiek.

Gebrek aan vertrouwen
In de gesprekken worden meerdere redenen genoemd waarom bewoners niet naar de stembus gingen. Zoals het gebrek aan vertrouwen, een gebrek aan daadkracht en resultaat bij de politiek en te weinig band met Almere. Verder gaven mensen aan te druk te zijn geweest, waardoor het er niet van kwam om te stemmen.

Ook wordt de Floriade genoemd. Het miljoenenproject kan op veel scepsis rekenen. "Almeerders zien miljoenen naar de Floriade gaan, terwijl er in hun wijk geen geld is voor het ontwikkelen van een park of van sportvoorzieningen. Dat zou bijdragen aan het beeld dat de gemeente verkeerde prioriteiten stelt." Wat ook meespeelt is dat het in de wijk lastig was om voldoende stembureaus te realiseren. In totaal waren er vijf stemlocaties, terwijl in Almere Haven bijvoorbeeld 10 stemlocaties waren. Die wijk telt ongeveer evenveel inwoners.

Volgens de onderzoekers wordt er door de deelnemers van het onderzoek weinig onderscheid gemaakt tussen de landelijke en lokale politiek. "Landelijke politieke problemen (stikstofcrisis, woningcrisis, coronacrisis, toeslagenaffaire, voedseltekorten en stijgende gasprijzen n.a.v. oorlog in Oekraïne) en gemeentelijke issues (afval, voorzieningen in de wijk) worden in één adem genoemd." Zo zegt een vrouw van 36 uit het Homeruskwartier bijvoorbeeld over de aanpak van de stikstofcrisis en het lokale tekort aan huisartsen: "Dan denk ik: denkt hier überhaupt iemand over na? Het slaat nergens op."

Zelfde beeld in andere gemeenten
Het beeld uit Almere komt overeen met de andere gemeenten waar het onderzoek is gedaan. Volgens de onderzoekers is er een patroon te zien. Vooral het gebrek aan vertrouwen dat een stem er toe doet en een gebrek aan vertrouwen in politici worden veel genoemd. Ook is er een gebrek aan belangstelling in politiek en hebben mensen het idee dat beslissingen die er echt toe doen vooral landelijk worden genomen.

Deelnemers van het onderzoek zijn ook kritisch over de zichtbaarheid van lokale politici. "Eens in de zoveel tijd een flyer verspreiden of af en toe eens komen 'aapjes kijken', werkt volgens hen niet'', schrijven de onderzoekers.

Vooral politici moeten aan de slag
Over het algemeen zijn bewoners en de zogeheten sleutelfiguren het erover eens dat de politiek vooral aan zet is. Zij geven verschillende tips. Namelijk dat lokale politici hun gezicht vaker moeten laten zien en naar bewoners moeten luisteren. Een professional uit Almere Poort zegt daarover: "We hebben een enorme kanteling nodig: we moeten niet nadenken over ''Wat gaan wij eens verzinnen voor die inwoner?'' Wij gedragen ons een beetje als John de Mol: we denken dat we klaar staan, we bieden van alles aan, maar de mensen komen niet. Dan snap je het dus niet." Politici moeten volgens de deelnemers regelmatig aansluiten bij buurtbijeenkomsten en het gesprek aangaan. Ook moeten ze beloftes concreet maken en nakomen.

Volgens de onderzoekers is het verder belangrijk dat jongeren worden betrokken bij de lokale politiek. Door bijvoorbeeld aandacht te besteden op school aan het onderwerp en uit te leggen wat een gemeenteraad doet en wat dat concreet voor een jongere en een wijk betekent.