Wantrouwen tussen gemeente en omgevingsdienst staat samenwerking in de weg

LELYSTAD • Zo 17 juli 2022 | 20:36 • Zondag 17 juli 2022 | 20:36

Ze horen samen te werken, om de veiligheid van burgers te beschermen en om te handhaven. Maar tijdens de problemen rondom batterij-inzamelaar Van Peperzeel was die samenwerking vorig jaar ver te zoeken. In plaats daarvan heerste er wantrouwen tussen de ambtenaren van de gemeente Lelystad en de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek.

De gemeenteambtenaren twijfelden aan de deskundigheid en betrouwbaarheid van de omgevingsdienst. En dat terwijl de toekomst van batterij-inzamelaar Van Peperzeel voor een belangrijk deel in handen lag van beide organisaties.

Dit blijkt uit documenten die Omroep Flevoland in haar bezit kreeg na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Hiermee kreeg de omroep inzicht in interne mails en onderling contact tussen de provincie, de omgevingsdienst en de gemeente Lelystad. Zij speelden allen een rol bij de fouten die er zijn gemaakt rondom de Lelystadse inzamelaar van oude accu's en batterijen.

Anonieme tip
Het bedrijf Van Peperzeel kwam in augustus vorig jaar in het nieuws, nadat Omroep Flevoland getipt werd door een anonieme bron. Uit onderzoek bleek dat het bedrijf niet op bedrijventerrein Larserpoort thuishoort. De onderneming werkt namelijk met gevaarlijke stoffen die risico's voor de omgeving met zich meebrengen. Dit soort activiteiten is niet toegestaan op Larserpoort, het bestemmingsplan steekt daar een stokje voor. Zo wil de gemeente de omgeving beschermen voor grote gevaren bij ongevallen.

Toch is Van Peperzeel al sinds 2007 op het bedrijventerrein gevestigd. De gemeente en de provincie hebben deze fout nooit ingezien, net zomin als de Omgevingsdienst Flevoland Gooi en Vechtstreek (OFGV). De omgevingsdienst voert de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving voor de gemeente en de provincie uit.

Tijdens een aanpassing in een van de vele vergunningen die Van Peperzeel door de jaren heen aanvroeg, deed de gemeente Lelystad in 2020 de schokkende ontdekking dat het bedrijf helemaal niet op de huidige locatie mag zitten. Deze informatie werd gedeeld met de provincie en de omgevingsdienst. Duidelijk was dat er iets moest gebeuren, maar wat volgde was een proces vol wantrouwen tussen de verschillende overheidsinstanties.

Schuldvraag over fout
Na het ontdekken van de fout komt in het stadhuis van Lelystad al snel de schuldvraag naar boven. "Kunnen we de verantwoordelijkheid voor de fout neerleggen bij de OFGV", vraagt de gemeente zich in december 2020 in een intern stuk af.

De omgevingsdienst werkt voor 13 gemeenten, waaronder de gemeente Lelystad. In die hoedanigheid had de OFGV volgens de gemeente moeten opmerken dat Van Peperzeel een zogenoemde Bevi is. Dat staat voor: Besluit externe veiligheid inrichtingen. Bevi's zijn op bedrijventerrein Larserpoort niet toegestaan. Een gemeenteambtenaar werpt bij zijn collega's de vraag op: "Kunnen we OFGV in gebreke stellen voor de verkeerde adviezen (OFGV heeft altijd aangegeven dat er geen sprake is van een Bevi) en dat is in strijdigheid met het bestemmingsplan".

Een duidelijk antwoord op deze vraag komt er nooit, maar uit het interne mailverkeer wordt wel steeds duidelijker dat de gemeente vindt dat de omgevingsdienst meer steken heeft laten vallen. Het aantal vergunningen dat door de dienst is verstrekt, zou veel te veel zijn. Dat laat de gemeente aan OFGV weten. "Wij willen u er nogmaals op wijzen dat wij eerder al hebben aangegeven dat met alle afgegeven vergunningen tot nu toe (meer dan 11) voor dit bedrijf het geheel erg ondoorzichtig wordt en een revisievergunning erg wenselijk is."

Truc om fouten weg te moffelen
Maar een maand later denkt de gemeente daar heel anders over. De revisievergunning wordt dan juist als een truc van OFGV gezien, om de eerdere verkeerde inschatting weg te moffelen, zo blijkt uit een interne mail van een gemeenteambtenaar: "Nee, we zijn als gemeente zeker niet gebaat bij een revisievergunning. Ik begrijp ook de haast van OFGV niet anders dan dat ze hun eigen fouten willen wegwerken."

Meer dan jaar later circuleert er weer een andere interne mail in het stadhuis van Lelystad. En hoewel er veel tijd is verstreken, oordeelt de gemeente nog steeds slecht over de OFGV.
"Het lijkt wel alsof daar werkelijk geen enkel politiek benul sensitiviteit aanwezig is."

Omdat de discussie rondom Van Peperzeel al die tijd volledig draait om veiligheid en risico's voor de omgeving, wordt er opdracht gegeven om een risicoanalyse (QRA) te maken.

Maar vervolgens houden de betrokken overheden elkaar niet over het verloop van deze analyse op de hoogte. In een mail schrijft de OFGV aan de brandweer: "Met betrekking tot dit concept QRA wil ik (naam zwartgelakt) verzoeken om deze te toetsen. Omdat het nog om een concept gaat, wil ik vragen om dit als vertrouwelijk te behandelen. Dat geldt ook richting de gemeente Lelystad."
De boodschap vanuit de omgevingsdienst is dus helder: deel dit document níet met de gemeente. Een bijzondere opmerking voor een omgevingsdienst die juist voor die gemeente werkt.

Dat de onderlinge samenwerking tussen gemeente en OFGV zeer moeizaam verloopt, blijkt ook uit een mail van een gemeenteambtenaar over diezelfde risicoanalyse. "(naam zwartgelakt) heeft aan de OFGV gevraagd of zij met deze QRA kan instemmen??? Vreemd dat wij van zowel OFGV als provincie hiervan niet op de hoogte zijn gebracht. Ik vermoed dat dit met opzet is gedaan."

Brandweer signaleert onderlinge spanningen
De brandweer, die een belangrijke adviserende rol speelt bij het inschatten van risico's bij Van Peperzeel, merkt de spanning tussen gemeente en OFGV op. De brandweer laat weten: "Problematiek is dat wij zowel de gemeente Lelystad adviseren als ook de OFGV. Daar waar de OFGV vraagt om geheimhouding naar de gemeente toe, vraagt de gemeente of ik van een en ander op de hoogte ben. De intentie is om samen te werken, om als één overheid op te kunnen treden, maar dat valt niet altijd mee (…)."

Naast het gebrek aan vertrouwen en aan samenwerking tussen de gemeente en OFGV, is er ook sprake van miscommunicatie en onzorgvuldigheid. Dat blijkt wanneer de gemeente vorig jaar zomer te rade gaat bij Veiligheidsregio Flevoland & Gooi en Vechtstreek. De vraag is of Van Peperzeel, tot een eventuele verhuizing, tijdelijk op bedrijventerrein Larserpoort kan blijven. Of dat dat in verband met risico's voor de omgeving te gevaarlijk is.

Veiligheidsregio verstrekt foute informatie
Omroep Flevoland heeft dan al over de kwestie bericht en vraagt de veiligheidsregio naar de inhoud van dit advies. Een woordvoerder zegt echter nooit zo'n adviesaanvraag te hebben gehad. Achteraf blijkt dat de woordvoerder de omroep hiermee verkeerd informeerde. In een interne mail van de gemeente die de omroep inmiddels in haar bezit heeft staat namelijk: "De Veiligheidsregio wist bij nader inzien wel van een aanvraag, maar die is in de brei aan mailwisselingen en procedures die door elkaar heen liepen over het hoofd gezien."

Naar aanleiding van de berichtgeving van Omroep Flevoland worden er in september vorig jaar vragen gesteld aan het provinciebestuur. De provincie is verantwoordelijk voor de omgevingsdienst en de fractie van JA21 wil opheldering over de samenwerking tussen de verschillende overheden in deze kwestie. JA21 in Provinciale Staten vraagt het college: "Wat zijn de lessen die geleerd zijn met betrekking tot dit dossier? En dan met name over de samenwerking tussen de gemeente Lelystad, de provincie Flevoland en omgevingsdienst OFGV?"

Het antwoord van het college is kort en krachtig: "Er is sprake van een goede samenwerking tussen de genoemde organisaties."
In dit antwoord klinkt op geen enkele manier door dat er onderlinge problemen zijn of zijn geweest, laat staan dat er lessen getrokken zijn. Maar de slechte onderlinge verhoudingen en miscommunicatie hebben zonder enige twijfel voor vertraging gezorgd. Vertraging die ondernemer Van Peperzeel een doorn in het oog was, zo blijkt uit de vele brieven die het bedrijf aan de provincie, de gemeente en de OFGV schreef.

Duidelijkheid voor ondernemer
In januari dit jaar kreeg Van Peperzeel uiteindelijk de duidelijkheid waarom hij lange tijd vroeg; zijn bedrijf mag op bedrijventerrein Larserpoort blijven. De activiteiten passen dan wel niet binnen het geldende bestemmingsplan, maar op basis van het zogenoemde overgangsrecht kan de inzamelaar van accu's en batterijen toch op de huidige locatie doorgaan. Ondertussen wordt het bestemmingsplan herzien, zodat op papier uiteindelijk alles klopt.

De veiligheid, waar de gemeente zich lange tijd grote zorgen over maakte, is gewaarborgd. Om de risico's te beperken worden er veilige afstanden gehanteerd en er mogen niet te veel personen in de buurt komen. Van Peperzeel wordt hierop getoetst en het bedrijf voldoet aan de regels. In de praktijk is er, sinds de hele zaak aan het licht kwam, niks veranderd. Nieuw is wel dat de betrokken overheidsinstanties inmiddels hun fout hebben erkend en nu wèl op één lijn zitten.

Reactie omgevingsdienst en gemeente
Omroep Flevoland heeft de gemeente Lelystad, de omgevingsdienst en de provincie Flevoland om een reactie gevraagd. Zij laten gezamenlijk weten dat er geen sprake is van onderling wantrouwen of twijfel aan elkaars deskundigheid. Er wordt volgens de partijen goed samengewerkt.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!