omroep flevoland

Op 15 augustus is het precies 75 jaar geleden dat Japan capituleerde en er daarmee een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Op die dag wordt de Indië-herdenking gehouden. Men staat niet enkel stil bij het einde van de oorlog, maar ook bij het leed dat daarna kwam. Van 1945 tot 1949 vielen veel slachtoffers bij de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Voor Indische Nederlanders is die periode ingrijpend geweest. Zo ook voor Rob van der Puil uit Lelystad.

Twee dagen na de capitulatie van Japan, riep ingenieur Soekarno op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid uit. De Indonesische bevolking wilde naast de Japanners, ook de Nederlanders weg hebben. Een gewelddadige onafhankelijkheidsstrijd brak uit. In deze zogenoemde Bersiap-periode stuurde Nederland militairen naar Nederlands-Indië. Kapitein Westerling was de commandant van de speciale troepen die optraden in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.

Rob van der Puil woonde als kind in Jakarta. Zijn vader was werkzaam bij een Indonesisch bedrijf. Daardoor kon het gezin in Jakarta blijven wonen in relatieve veiligheid. Andere Indische Nederlanders vluchtten naar Nederland toen de onafhankelijkheid van Indonesië werd toegewezen in 1949.

Het land verlaten
Het huis van de familie Van der Puil zou belangrijk zijn geweest voor de Nederlandse militairen in Indië. "Er zou een ontmoeting hebben plaatsgehad op militair niveau", vertelt van der Puil. Aanwezig zou ook kapitein Westerling zijn geweest. Westerling was een zeer omstreden figuur, gewelddadig en meerdere keren beschuldigd van oorlogsmisdaden. Het TNI, het Indonesische leger, kwam rond december 1951 achter de ontmoeting in het huis van van de familie Van der Puil. "We werden dan ook gesommeerd om het land binnen drie maanden te verlaten."

In 2012 dook een onbekend interview op met Kapitein Westerling. Daarin vertelde hij openlijk over de standrechtelijke executies die zijn uitgevoerd door Nederlandse militairen in Nederlands-Indië.

"Daar stonden de Papoea's. Getooid met allerlei toestanden en met peniskokers." Rob van der Puil uit Lelystad heeft het beeld helder op zijn netvlies staan. Als jonge jongen voer hij met zijn ouders een kleine haven binnen in Nederlands Nieuw-Guinea. "We kwamen daar als het ware aan in de prehistorie. Asfalt kenden ze niet en er was geen elektriciteit." Het primitieve leven maakte grote indruk op de jonge Rob van der Puil. Zijn vader begon met werken in de houtfabriek. Kort daarna begon hij een eigen zaak. Hij importeerde apparaten van Philips en verschillende soorten bier naar de kolonie. Het nieuwe leven kreeg langzamerhand meer vorm en bleek succesvol te zijn.

Het succesverhaal duurde slechts een kleine tien jaar. Indonesië wilde ook het grondgebied van Nederlands Nieuw-Guinea hebben. Dit laatste deel van de oude kolonie zou ook bij Indonesië moeten horen, vonden de Indonesiërs. Het land ging daarom naar de Verenigde Naties om dit te bewerkstelligen en Indonesië kreeg gelijk. In 1962 droeg de Nederlandse regering het zeggenschap over aan de VN, die het later weer aan Indonesië gaf.

Tweede vlucht uit Indonesië
De familie Van der Puil moest het nieuwe thuisland achter zich laten. "Als je dan na tien jaar het land moet verlaten omdat het weer in handen komt van Indonesië. Terwijl je een bedrijf hebt opgebouwd, huis hebt gebouwd, auto’s hebt gekocht. Dan moet je je voorstellen dat dankzij de mentaliteit van deze mensen, zij de pijn in alle stilte hebben gedragen." Opnieuw werd er gevlucht, nu naar het vaderland Nederland. Daar moest wéér een nieuw leven worden opgebouwd.

In Jakarta en in Nederlands Nieuw-Guinea was de vader van Rob van der Puil een succesvol ondernemer. In Nederland was zijn kunde amper wat waard. Van succesvolle bedrijfsleider en zakenman werd hij een eenvoudige werknemer in een autogarage. Dat steekt Rob van der Puil tot op de dag van vandaag. "Met zijn ervaringen en met zijn papieren en met zijn getuigschriften en noem maar op, mag hij bij 'de gratie Gods' autoradio's in- en uitbouwen."

Op zaterdag 15 augustus zendt Omroep Flevoland de Indië-herdenking in Almere rechtstreeks uit. Deze uitzending vanuit het Bos der Onverzettelijken begint om 15:45 uur.