omroep flevoland

Het Openbaar Ministerie heeft boetes geëist tegen de gemeente Urk, aannemersbedrijf Borger en netbeheerder Liander. In Amsterdam was woensdag de eerste dag van de rechtszaak die het OM is begonnen tegen de drie partijen in verband met een gasexplosie in 2016. Tegen de aannemer en Liander is beiden 75.000 euro geëist, tegen de gemeente Urk 40.000 euro.

Vaststaat dat een graafmachine dat jaar een gasleiding heeft geraakt, waardoor gas kon ontsnappen. Dat zakte vervolgens in het riool onder de huizen. Een enorme gasexplosie op 3 juni dat jaar aan de Grote Fok was het gevolg. Daarbij raakten meerdere mensen gewond. De brandweer vreesde eerst zelfs dat er doden onder het puin zouden liggen, maar dat bleek niet het geval. Wel brandde een compleet woonblok af. Het Openbaar Ministerie wil via de rechtszaak duidelijk maken wie aansprakelijk is voor de gebeurtenis.

Angst
In totaal heeft de rechtbank drie dagen voor de zitting uitgetrokken. Op de eerste dag waren de advocaten van de gemeente, Liander en de aannemer aanwezig. Volgens de aannemer is het nog iedere dag moeilijk voor hem en zijn medewerkers. "De jongens die hier werkten, werken er niet meer. Zij kunnen dit niet meer aan," aldus de aannemer. Volgens hem heeft bijvoorbeeld de kraanmachinist nog angst. "Hij doet nu heel ander werk. Hij durfde niet meer in de grond te graven."

Urk: 'Niet 24/7 verantwoordelijk'
De advocaat van de gemeente Urk wijst de gemeentelijke verantwoordelijkheid af: "De gemeente is toezichthouder en daarmee politiek verantwoordelijk. Ze gaat bijvoorbeeld over de budgetten. Maar een bestuurder is er niet om 24/7 boven het werk te staan, om te vertellen wat iemand moet doen."

Zand of geen zand?
De aannemer vertelt het volgende: "Nadat het gaslek ontstond, hebben de werklieden zand op het lek gegooid. Daarna hebben ze Liander gebeld en doorgegeven wat er gebeurd is. Het was voor hen onduidelijk hoe ze moesten handelen. Is zand op een gaslek nu wel of niet het juiste middel?"
Het OM reageert verbaasd en zegt: "Er is een instructiekaart 'Zorgvuldig graven', waarop staat dat er geen zand op mag. Die heeft de aannemer meegegeven, zodat bekend is hoe te handelen bij calamiteiten."

Aannemer: 'Richtlijnen zijn geen verplichting'
Volgens de aannemer staan op de instructiekaart richtlijnen en is het geen verplichting. "Aan Liander is gemeld dat er zand op is gegooid. Er zijn verschillende nutsbedrijven en ze werken vaak anders. Een paar weken daarvoor is er ook zoiets gebeurd en toen moest er juist zand op! Dat hebben de medewerkers nu dus ook gedaan. Als Liander had gezegd dat het zand weer weg moest, hadden we dat gedaan."
De advocaat van de aannemer vult dit aan en zegt: "De aannemer handelt op advies van de netbeheerder."

'Nummer of een mens?'
Femmie Koffeman verloor haar woning en is ook aanwezig in de rechtbank. Ze vindt het te emotioneel om de rechtbank toe te spreken, daarom voert haar vader, Bertus Verheij, het woord. Volgens hem zijn er veel kosten gemaakt na de explosie, maar heeft de verzekeraar niet alles vergoed. "Zijn we een nummer of een mens?" vraagt de vader van Femmie zich geëmotioneerd af.

'Alle partijen verantwoordelijk'
Het Openbaar Ministerie vindt dat Liander niet de juiste inschatting heeft gemaakt. De netbeheerder zou niet op tijd de brandweer hebben gewaarschuwd. Toch vindt de Officier van Justitie dat er niet één partij verantwoordelijk is: "Alle aangeklaagden hebben de mogelijkheid gehad om de gasexplosie te voorkomen."

Het OM zegt ook dat wanneer het gaslek niet met zand was bedekt, de explosie waarschijnlijk niet had plaatsgevonden. Maar, als het over de verantwoordelijkheid gaat voor het ontsteken van de explosie, is er een probleem: "De explosie begon op nummer 17 en daar was niemand thuis. Het moet dus huisraad of iets dergelijks zijn dat de daadwerkelijke explosie heeft veroorzaakt."

Eis: boete voor alle partijen
De eis van het OM is duidelijk. Alle partijen zijn volgens de Officier schuldig, maar aannemer Borger en netbeheerder Liander zouden meer schuld dragen. Zij moeten, als het aan het OM ligt, beiden 75.000 euro betalen. De gemeente Urk wordt minder schuld aangewreven en moet 40.000 euro betalen.

Donderdag gaat de rechtszaak in Amsterdam verder. Ook dan doet Omroep Flevoland verslag.

Op 3 juni 2016 vond een grote explosie plaats aan de Grote Fok op Urk. Bij werkzaamheden werd een gasleiding geraakt waarbij het gas de woningen in kon stromen. Een woningblok van zes huizen werd compleet verwoest. Bij de explosie vielen geen doden, zes mensen raakten gewond.