omroep flevoland

De inzet van een unieke boot heeft een sterke toename veroorzaakt van de archeologische vondsten in de diepe lagen van het Markermeer. Tijdens de zandwinning op het meer is gebruikgemaakt van een speciaal schip voor onderwaterarcheologie, de Marine Prehistory Sampler. De techniek daarvan is ontwikkeld in opdracht van Rijkswaterstaat.

Archeoloog Wouter Waldus van het Archeologisch Diensten Centrum heeft de installatie ontwikkeld. "We weten dat in de diepe ondergrond van de voormalige Zuiderzee resten uit de prehistorie liggen. Deze grootschalige fossiele deltalandschappen uit de steentijd zijn normaal gesproken moeilijk in beeld te brengen, omdat ze onder 10 meter klei, veen en zand liggen. Met de nieuwe techniek kunnen op die diepte toch monsters worden genomen. Hierdoor hebben we de locatie van jachtkampen in kaart kunnen brengen", zegt Waldus.

Vuurstenen
De nieuwe techniek bestaat uit een soort grote buis die is gemonteerd op een schip. Een boor wordt ermee naar grote diepte gebracht en die verandert dan in een zuiger die sediment naar boven zuigt. Dat sediment wordt gezeefd en zo zijn al veel resten uit de middensteentijd ontdekt.

Waldus: "De mensen die hier in die tijd woonden, waren jagers en verzamelaars. Ze leefden van wild en wat de natuur verder bood. We hebben vooral veel vuurstenen gevonden die gebruikt werden voor gereedschappen, zogenoemde samengestelde werktuigen. Zo'n stukje steen werd in een schacht van dierenbot gezet, waardoor een werktuig ontstond waarmee je bijvoorbeeld kon snijden, hakken en schaven. Ook zijn priemen en pijlpunten gevonden." De gevonden resten zijn tussen de 6000 en 12.000 jaar oud.

Zonde als historie verdwijnt
Het zand dat Rijkswaterstaat wint in het Markermeer wordt gebruikt voor de versterking van de Houtribdijk, de dijk tussen Lelystad en Enkhuizen. Liesbeth Grootelaar van Rijkswaterstaat: "Het is zonde als de historie die nu nog te vinden is in de diepe lagen van het Markermeer, voor altijd verdwijnt. Daarom hebben wij ingezet op de ontwikkeling van deze nieuwe techniek. Het was echt een heel bijzonder moment toen de eerste prehistorische vondsten boven water kwamen".

De Marine Prehistory Sampler wordt in de komende jaren verder ontwikkeld en ingezet bij andere projecten van Rijkswaterstaat.